تجارت سال گذشته سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس با ایران علی‌رغم همه وعده‌هایی که برای بی اثر شدن تحریم‌ها از سوی این سه کشور داده شد، نکات جالبی را در بر دارد؛ آمارهایی که حداقل از نگاه تجاری، قابل توجهند.

در سال 97 و بر اساس آمار 11 ماهه گمرک، مجموع صادرات کشورمان توانست رقم 40 میلیارد دلار را ثبت کند و میزان واردات نیز به حدود 38.5 میلیارد دلار رسید و در این میان تحریم‌ها و مشکلات دیگری که پیش پای تجارت خارجی کشور قرار داشت، باعث شد تا شرکای تجاری ایران تا حد معناداری تغییر کنند.

تحریم‌های بانکی و مشکلات کشتیرانی در سال گذشته باعث شد تا تجارت خارجی با کشورهای دورتر سخت‌تر شود و در این میان توجه به کشورهای همسایه که دارای مرز مشترک با ایران هستند به همین نسبت افزایش یابد.

اما با این وجود، کشورهای اروپایی و از جمله سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس که در ماجرای برجام، سه کشور طرف مذاکره با ایران بودند، پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌های این کشور علیه ایران، قول داده بودند تا اجازه ندهند این تحریم‌ها اثربخش شود و راهکاری برای مقابله با آن ارائه دهند؛ راهکاری که نهایتاً به یک کانال مالی موسوم به اینستکس منتهی شد؛ ولی علی‌رغم همه این قول و قرارها، نگاهی به میزان تجارت این سه کشور در 11 ماه نخست سال 97 نشان می‌دهد، این سه کشور نه تنها در عمل به وعده‌های خود برای در کنار ایران ماندن ناکام بودند، بلکه خودشان هم سطح مراودات اقتصادی‌شان با ایران را به میزان قابل توجهی کاهش دادند.

بر اساس آمار ارائه شده از سوی گمرک، حجم تجارت این سه کشور با ایران در 11 ماه 97 هم از لحاظ وزنی و هم از نظر ارزشی با کاهش مواجه بوده و در مجموع به 4.4 میلیارد دلار رسیده است؛ یعنی صادرات 4.123 میلیارد دلاری این سه کشور به ایران و در عوض، واردات 282 میلیون دلاری این سه کشور از ایران. به عبارت دیگر صادرات این سه کشور به ایران 14.5 برابر واردات آن‌ها از ایران بوده و تراز تجاری 11 ماهه ایران با این سه کشور منفی 3.8 میلیارد دلار بود.

انگلیس؛ رفیق بد ایران در اوج تحریم‌ها

نگاهی به تجارت خارجی ایران با سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان نشان می‌دهد که در 11 ماهه 97، میزان واردات ایران از انگلیس 932 میلیون دلار بوده و میزان صادرات ایران به این کشور تنها 27 میلیون دلار بوده است؛ این در حالی است که در مدت مشابه سال 96، میزان صادرات این کشور به ایران 989 میلیون دلار و میزان صادرات ایران به این کشور 43 میلیون دلار بوده است؛ یعنی در 11 ماه سال 97، در حالی صادرات انگلیس به ایران تنها 5.6 درصد کاهش داشته که واردات این کشور از ایران، 38 درصد کم شده است. به عبارت دیگر در این مدت، تجارت ایران و انگلیس درحالی کاهش یافته که میزان کاهش واردات کالاهای ایرانی به این کشور، بسیار بیشتر از میزان کاهش صادرات آن بوده است.

بر اساس اعلام اتاق بازرگانی تهران فهرست 10 قلم کالایی که بیشترین سهم از صادرات انگلیس به ایران را تشکیل داده به شرح زیر است؛ کالاهایی که از کمپرسورهای هوا، دارو، وسائل فیزیوتراپی همچون فتق‌بند را شامل می‌شود تا خون انسان و مرغ و خروس.

همچنین بیشترین کالاهای صادر شده از ایران به انگلستان در جدول زیر آمده که شامل کالاهایی از میله‌های آهنی، ملاس‌های حاصل از استخراج یا تصفیه قند تا خرما و فرش و زنجبیل می‌شود.