روسیه روز پنجشنبه یک موشک بالستیک هایپرسونیک جدید به نام «اورشنیک» یا «درخت فندق» را به سمت اوکراین شلیک کرد. پوتین گفت که این حمله پاسخ مستقیمی به حملات نیروهای اوکراینی با موشک‌های آمریکایی و بریتانیایی به روسیه است.

به گزارش رویترز، در بیانیه ویژه‌ای که کرملین بلافاصله پس از ساعت ۸ شب در مسکو صادر کرد، رئیس‌جمهور روسیه گفت که جنگ به سوی یک درگیری جهانی در حال تشدید است، هرچند از به کار بردن هرگونه ریتوریک هسته‌ای خودداری کرد.

پوتین همچنین تاکنون از حمله به غرب خودداری کرده است، اقدامی که می‌تواند منجر به برخورد مستقیم میان روسیه و ائتلاف ناتو شود، برخوردی که جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در مارس ۲۰۲۲ آن را جنگ جهانی سوم توصیف کرد.

در بیانیه خود، رئیس‌جمهور روسیه به غرب اعلام کرد که روسیه حق حمله به تأسیسات نظامی کشورهایی را که به اوکراین اجازه داده‌اند از موشک‌هایشان برای هدف قرار دادن روسیه استفاده کند، محفوظ می‌دارد.

سرگئی مارکوف، مشاور سابق کرملین، به رویترز گفت: «پوتین به غرب می‌گوید متوقف شوید، عقب‌نشینی کنید.»

او افزود: «پیامی که پوتین به جهان ارسال می‌کند این است که ما این حملات را ورود مستقیم ایالات متحده و بریتانیا به جنگ علیه روسیه می‌دانیم، اما اکنون با تمام قدرت خود پاسخ نمی‌دهیم زیرا این حملات علیه روسیه نتیجه جنگ را تغییر نخواهد داد.»

یک منبع روسی که به دلیل حساسیت وضعیت ناشناس ماند، گفت که پوتین اشاره کرده که قصد دارد از تشدید وضعیت جلوگیری کند، هرچند احتمال استفاده روسیه از تسلیحات هسته‌ای همچنان بالا باقی مانده است.

این منبع مشخص نکرد که آیا او در مورد تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی در میدان جنگ یا موشک‌های هسته‌ای با برد بلند صحبت می‌کند.

آستانه کاربرد سلاح‌های هسته‌ای
رئیس‌جمهور بایدن مخالفت خود را با شلیک موشک‌های آمریکایی از سوی اوکراین به اهداف عمیق در داخل روسیه در پاسخ به ورود کره شمالی به جنگ کنار گذاشت.

این تصمیم ممکن است به تقویت موقعیت اوکراین در صورت از دست دادن حمایت ایالات متحده کمک کند.

مقامات روسی این اقدام بایدن را تصمیمی بی‌پروا از سوی یک دولت در حال خروج می‌دانند که هدف آن ایجاد یک بحران جدی است که ترامپ باید هنگام آغاز ریاست‌جمهوری خود در ژانویه آن را حل کند.

این وضعیت پوتین را در موقعیت دشواری قرار می‌دهد: اگر اکنون جنگ را تشدید کند، ممکن است یک بحران را شعله‌ور کند. اما اگر این کار را نکند، ممکن است غرب او را ضعیف بداند و به فشار خود برای عبور از خطوط قرمز روسیه ادامه دهد.

وقتی پوتین در سپتامبر هشدار داد که روسیه دکترین هسته‌ای خود را به‌روزرسانی خواهد کرد تا احتمال پاسخ هسته‌ای به استفاده از موشک‌های متعارف غربی برای حمله به روسیه را در بر بگیرد، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، گفت که این اولین بار نیست که او «از تهدید هسته‌ای استفاده می‌کند.»

چند روز پس از آن که اوکراین موشک‌های ATACMS ساخت ایالات متحده را به عمق خاک روسیه شلیک کرد، پوتین کاهش آستانه استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را که دو ماه پیش اعلام کرده بود، تایید کرد.

پس از کاهش آستانه استفاده از سلاح هسته‌ای توسط پوتین، پنتاگون گفت که ایالات متحده هیچ تغییری در موضع هسته‌ای خود ایجاد نکرده است و تغییراتی در موضع هسته‌ای روسیه مشاهده نکرده است.

وقتی از سخنگوی کرملین، دیمیتری پسکوف، پرسیده شد که پیام اصلی بیانیه پوتین چه بود، او روز جمعه گفت که نکته اصلی این است که روسیه به «اقدامات بی‌پروا» از کشورهای غربی که در حملات به روسیه مشارکت دارند، واکنش نشان خواهد داد.

او افزود: «طرف روسی به وضوح توانایی‌های خود را نشان داده است و مرزهای اقدامات تلافی‌جویانه بیشتر در صورتی که نگرانی‌های ما مورد توجه قرار نگیرد، به وضوح مشخص شده است».

علاوه بر هشدار به این که تأسیسات نظامی ایالات متحده و بریتانیا ممکن است هدف قرار گیرند، پوتین گفت که برنامه‌های واشنگتن برای استقرار موشک‌های کوتاه‌برد و میان‌برد در اروپا و آسیا ممکن است موجب شود مسکو نیز همین کار را انجام دهد، که قدرت آتش روسیه را به محدوده‌ای نزدیک‌تر به غرب می‌آورد.

جان ولفستال، دستیار ویژه پیشین رئیس‌جمهور باراک اوباما و مدیر ریسک جهانی در فدراسیون دانشمندان آمریکایی گفت: «پوتین به وضوح به افزایش وابستگی به تسلیحات استراتژیک - از جمله موشک‌های هسته‌ای و بلندبرد - برای تحت فشار قرار دادن ایالات متحده و ناتو برای توقف حمایت از اوکراین اشاره می‌کند.»

او افزود: «من فکر نمی‌کنم که او قصد داشته باشد در جنگی که در حال پیروزی در آن است از سلاح هسته‌ای استفاده کند، اما به نظر می‌رسد که می‌خواهد با تشدید نگرانی در غرب کار را برای ترامپ راحت‌تر کند که جنگ را تمام کند.»

جان‌سخت
مارکوف گفت که بیانیه پوتین همچنین به مخاطبان داخلی او در روسیه اشاره دارد، جایی «صداهای زیادی خواهان حمله مستقیم و سخت به غرب است».

کانال‌های تلگرام طرفدار پوتین در روسیه او را به‌عنوان «کرپکی اورشینیک» معرفی کرده‌اند، که بازی کلامی است بر نام موشک و فیلم «جان سخت» در سال ۱۹۸۸ با بازی بروس ویلیس.

رهبر چچن، رمضان قدیروف، پوتین را به‌خاطر بیانیه‌ای که به گفته او هزاران سرباز مدت‌ها منتظر آن بوده‌اند، ستایش کرد.

او افزود: «لازم است که قدرت کشتار کامل سلاح‌های دوربرد روسیه را نشان بدهیم.»

پوتین گفت که حمله اوکراین با موشک‌های ATACMS در ۱۹ نوامبر نتواسته است خسارت زیادی وارد کند. اما حمله یک روز بعد با موشک‌های ستورم شدو بریتانیا در منطقه کورتسک یک نقطه فرماندهی را هدف قرار داده و منجر به مرگ‌ و زخمی‌ شدن عده‌ای شد.

تحلیلگران گفتند که شلیک با آنچه ایالات متحده معتقد است یک موشک بالستیک جدید است، پاسخی شفاف به غرب است، اما به‌طور دقیق و متوازن تنظیم شده است.

سخنگوی کرملین، پسکوف، گفت که روسیه از نظر فنی موظف نبود به واشنگتن درباره حمله هشدار دهد، زیرا موشک از نوع میان‌برد بود نه بین‌قاره‌ای، اما او گفت که مسکو به هر حال ۳۰ دقیقه قبل از حمله به ایالات متحده اطلاع داده بود.

و در حالی که پوتین عمدتاً از ذکر سلاح‌های هسته‌ای در بیانیه خود خودداری کرد، موشک هایپرسونیک جدیدی که روسیه به دنیپرو در اوکراین شلیک کرد، می‌تواند به کلاهک‌های هسته‌ای مجهز شود و می‌تواند به اروپا یا سواحل غربی ایالات متحده برسد.

در نهایت، پوتین به غرب هشدار داد که اراده او را دست کم نگیرند.

او گفت: «ما خود را محق می‌دانیم که از سلاح‌های خود علیه تأسیسات نظامی کشورهای که اجازه می‌دهند سلاح‌هایشان علیه تأسیسات ما استفاده شود، استفاده کنیم. اگر کسی به این شک دارد، پس اشتباه می‌کند. همیشه یک پاسخ وجود خواهد داشت.»