الیاف مبتنی بر زیستی میتوانند نسبت به پلاستیکهای معمولی تهدید بیشتری برای محیط زیست باشند

تحقیقات جدید نشان داده است که الیاف مبتنی بر زیستی باعث مرگ و میر بیشتر، و کاهش رشد و تولید مثل در بین کرمهای خاکی - گونهای که برای سلامت خاک در سطح جهانی بسیار مهم است - نسبت به پلاستیکهای معمولی شوند. این امر باعث شده تا دانشمندان پیشنهاد کنند که موادی که به عنوان جایگزینی برای پلاستیک مورد حمایت قرار می گیرند، باید قبل از استفاده گسترده در طیف وسیعی از محصولات، به طور کامل آزمایش شوند.
یک مطالعه جدید نشان داده است که مواد مبتنی بر زیست ممکن است خطر سلامتی بیشتری را برای برخی از مهمترین گونههای سیاره نسبت به پلاستیکهای معمولی که برای جایگزینی طراحی شدهاند، به همراه داشته باشد. چنین موادی به طور فزاینده ای به عنوان جایگزین های سازگار با محیط زیست برای پلاستیک ها مورد حمایت قرار می گیرند و در منسوجات و محصولات از جمله لباس، دستمال مرطوب و محصولات روزمره استفاده می شوند. با این حال، میکروالیاف مواد از طریق چرخه لباسشویی، استفاده از لجن فاضلاب به عنوان کود یا فرسودگی ساده محصولات نساجی به محیط منتشر می شود.
علیرغم افزایش مقادیر محصولات مبتنی بر زیستی که در سراسر جهان تولید و فروخته می شود، تحقیقات کمی برای ارزیابی تأثیر بالقوه آنها بر گونه ها و اکوسیستم ها انجام شده است.
برای رسیدگی به این موضوع، مطالعه جدیدی در مجله Environmental Science and Technology اثرات الیاف پلی استر معمولی و دو الیاف زیستی -ویسکوز و لیوسل- را بر روی کرمهای خاکی آزمایش کرد، گونهای که برای سلامت خاک در سطح جهان حیاتی است. این مطالعه نشان داد که در غلظتهای بالای الیاف، 30 درصد از کرمهای خاکی پس از 72 ساعت در معرض پلی استر میمیرند، در حالی که آنهایی که در معرض الیاف پایه زیستی قرار گرفتهاند، تلفات بسیار بالاتری را تا 60 درصد در مورد لیوسل و 80 درصد برای ویسکوز تجربه کردهاند.
آزمایش دوم، با استفاده از غلظتهای مختلف الیاف زیستی، نشان داد که کرمهای خاکی مستقر در خاکهای حاوی الیاف ویسکوز در مقایسه با آنهایی که در معرض الیاف پلیاستر قرار داشتند، تولید مثل کمتری نشان دادند. کرمهای خاکی در خاکهای حاوی الیاف لایوسل رشد کمتری را نشان دادند.
محققان میگویند این مطالعه ماهیت پیچیده تلاشهای جهانی برای کاهش خطر آلودگی میکروپلاستیک و اهمیت آزمایش مواد جدیدی را که بهعنوان جایگزینی برای پلاستیکها قبل از عرضه در بازار آزاد مورد حمایت قرار میگیرند، نشان میدهد.
این مطالعه به عنوان بخشی از پروژه BIO-PLASTIC-RISK به رهبری محققان دانشگاه پلیموث و دانشگاه باث انجام شد و با بودجه 2.6 میلیون پوندی توسط شورای تحقیقات طبیعی محیط زیست حمایت شد.
دکتر وینی کورتن جونز، نویسنده اصلی مطالعه جدید و اکنون مدرس آلودگی دریایی در دانشگاه بانگور، گفت: «بیش از 320 هزار تن الیاف زیستی و زیست تخریب پذیر در سال 2022 در سطح جهان تولید شد. با این حال، شواهدی از اثرات زیست محیطی آنها وجود ندارد. جمعآوری شواهد بیشتر قبل از اینکه به عنوان جایگزینهایی برای پلاستیکهای معمولی بهطور گستردهتر در دسترس قرار گیرند، اهمیت دارد.»
مطالعه جدید به دنبال تحقیقات منتشر شده در سال 2024 است که نشان میدهد قرار گرفتن در معرض مواد مورد استفاده در کیسههای چای زیست تخریبپذیر میتواند منجر به مرگ و میر جمعیت کرمهای خاکی تا 15 درصد بیشتر شود و تأثیر مضری بر تولید مثل کرمهای خاکی داشته باشد. این تنها چند هفته قبل از گردهمایی رهبران جهان توسط سازمان ملل در بوسان، کره جنوبی، برای دور نهایی مذاکرات در مورد معاهده احتمالی جهانی پلاستیک منتشر شده است.
پروفسور ریچارد تامپسون OBE FRS، نویسنده ارشد مطالعه جدید و رئیس واحد تحقیقات بینالمللی زبالههای دریایی دانشگاه پلیموث، همراه با سیاستگذاران، دانشمندان و سایر نمایندگان از سراسر جهان در این بحثها حضور خواهند داشت. وی افزود: « واضح است که در کنار بازیافت و استفاده مجدد، مقابله با آلودگی پلاستیک مستلزم کاهش میزان پلاستیک مصرفی و تولیدی است. علاقه روزافزونی به مواد جایگزینی وجود دارد که میتوانند به عنوان جایگزین پلاستیک مورد استفاده قرار گیرند. این نشریه همچنین بر اهمیت آزمایش نوآوریهای جدید در محیطهای مربوطه قبل از پذیرش در مقیاس وسیع تأکید میکند.»