اوایل سال 1381، به تشکیلات شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، دفتر تازه‌ای اضافه شد تا حامی صنایع تکمیلی بوده و در راستای توسعه این صنایع قدم بردارد اما فعالان حاضر در صنایع تکمیلی بر این باورند که به مرور زمان مدیریت توسعه صنایع تکمیلی اهداف خود را در میان حجم بالای امور محوله گم کرد و بیش از آنکه حامی توسعه صنایع تکمیلی باشد، درگیر مدیریت بازار شده و طرح و برنامه‌هایی که حاکی از اقدام برای توسعه صنایع پایین‌دستی باشد آنچنان که انتظار می‌رفت دیده نمی‌شود. از سوی دیگر نظام مدیریتی چندپاره در زنجیره تولید، عرضه و بازار هم سبب شده تا صاحبان صنایع در رینگ تولید میان مدیریت توسعه صنایع پایین‌دستی، وزارت صمت، وزارت نفت و سایر نهادهای تصمیم‌گیر سرگردان شوند که شاید با تجمیع امور در مدیریت توسعه صنایع پایین‌دستی شرکت ملی پتروشیمی این وضعیت تا حدی ساماندهی شود. به همین منظور برای شفاف شدن ارکان مدیریت در صنعت پلیمر و پتروشیمی و همچنین اطلاع از طرح‌ها و برنامه‌های حمایتی مدیریت توسعه صنایع پائین دستی به مصاحبه با مهندس عباس غلامی، مدیر توسعه صنایع پایین‌دستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی نشستیم که در ادامه می‌خوانید:

• همانطور که از نام مدیریت توسعه صنایع پایین‌دستی مشخص است، خواسته صنایع تکمیلی از این مدیریت این است که در راستای توسعه و حمایت از آن‌ها گام بردارد اما در عمل شواهدی از فعالیت برای توسعه صنایع تکمیلی دیده نمی‌شود و عملا مدیریت درگیر موضوع تنظیم بازار شده است. در این زمینه توضیح دهید که چه برنامه‌ای برای توسعه و حمایت از صنایع تکمیلی طراحی کرده‌اید؟ آیا ساختاری که در شرح وظایف مدیریت توسعه صنایع تکمیلی در نظر گرفته شده، این مدیریت را از فعالیت اصلی خود دور نکرده است؟

مهندس غلامی: جایگاه دفتر توسعه صنایع پایین دستی به تازگی به مدیریت ارتقا یافته است و این تصمیم هم به دلیل نگاه ویژه‌ای که به صنایع تکمیلی چه در شرکت ملی صنایع پتروشیمی و چه از طرف شخص رییس‌جمهور وجود دارد، گرفته شده است. مدیریت توسعه صنایع پائین دستی سالهاست درگیر مسئله مهم تنظیم بازار محصولات پتروشیمی بوده، به گونه ای که به یکی از رسالتهای اصلی خود که توسعه صنایع پائین دستی می‌شود بسیار کم ورود کرده است. اما آنچه اکنون به عنوان یکی از برنامه های اصلی دنبال می‌کنیم، یافتن حلقه‌های مفقوده محصولات پتروشیمی با محوریت توسعه صنایع پایین‌دستی بوده که بدین منظور قرار است جلساتی با انجمن‌های مرتبط برگزار گردد. در واقع در تشریح این برنامه باید گفت به دنبال آن هستیم که فهرستی از مواد اولیه مورد نیاز صنایع تکمیلی را که در کشور کمبود داریم و به صورت کامل یا بخشی از آن از محل واردات تامین می‌شود تهیه کنیم. در این زمینه اطلاعاتی از وزارت صمت تهیه شده و داده‌هایی هم از میزان واردات از گمرک ج اا  به عنوان متولی دریافت شده است اما آنچه به دنبال آن هستیم این است که از ظرفیت تشکل‌ها برای راستی‌آزمایی و تکمیل این اطلاعات استفاده کنیم تا در راستای حمایت از صنایع تکمیلی جهت تامین مواد اولیه، یک نقشه راه مناسب برای رسیدن به این هدف مهم تهیه شود. به عبارتی به دنبال آن هستیم که به طور مستمر به کمک تمامی ذینفعان برنامه ریزی مناسب انجام پذیرفته و خروجی قابل استفاده‌ای برای صنایع داشته باشد.

برنامه دیگری که در راستای توسعه صنایع تکمیلی در حال پیگیری هست، ایجاد یک شهرک تخصصی صنایع پائین دستی پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی می باشد. برای انجام این کار به دلیل کمبود زمین در منطقه به دنبال توسعه منطقه ویژه ماهشهر بوده و در همین راستا اقداماتی جهت أخذ مجوزهای لازم حال انجام می باشد. در واقع به دنبال آن هستیم که پارک شیمیایی یا پارک پلیمری راه‌اندازی کنیم که کل تولید محصول نهایی زنجیره یعنی از میان دست تا پایین دست در این شهرک مستقر شود.

موضوع دیگری که مدیریت توسعه صنایع پایین دستی در حال پیگیری می باشد شناسایی ظرفیت های هر استان جهت توسعه صنایع پائین دستی، بر اساس آمایش سرزمین به کمک  مشاوران متخصص می باشد.

• با توجه به مسئولیت های محوله در تنظیم بازار، به نظر می‌رسد درگیری مدیریت توسعه صنایع پایین دستی در این زمینه این مدیریت را از ماموریت‌های دیگر خود دور کرده است. آیا به نظر شما شرکت ملی صنایع پتروشیمی امکانی برای اصلاح ساختار مدیریتی در این زمینه دارد؟

مهندس غلامی: پیش از پاسخ به این پرسش شاید بهتر باشد کمی به بحث ساختار مدیریت توسعه صنایع پائین دستی وارد شویم بحث تنظیم بازار هم یک شاخه از مدیریت توسعه صنایع پائین دستی است. مدیریت صنایع پایین دستی سه بخش دارد: 1- مطالعات و فرصت های سرمایه گذاری 2-تنظیم بازار 3- پشتیبانی. در سال‌های اخیر گلایه‌ای مطرح شده که حکایت از آن دارد که توجه مدیریت توسعه بیشتر معطوف به تنظیم بازار محصولات پتروشیمی شده است و به بخش توسعه صنایع پایین‌دستی توجه کمتری می شود، اما با تغییر و تحولات تازه‌ای که از سوی معاون محترم وزیر و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی انجام پذیرفته، و تأکید ایشان مبنی بر اینکه رسالت اصلی این مدیریت، توسعه صنایع پائین دستی است توجه به این موضوع افزایش یافته است. در واقع ما در زمینه حمایت از صنایع تکمیلی به دنبال خروجی‌هایی نیستیم که در کتابخانه یا سایت به عنوان ویترین قرار داده شود بلکه به دنبال نتیجه‌ای هستیم که به توسعه صنایع تکمیلی کمک کند و در این زمینه حتما نیاز داریم از انجمن‌ها که اشراف اطلاعاتی دارند کمک بگیریم. به نوعی در یک جمع‌بندی باید بگویم اصلاحات ساختاری که در سوال خود مطرح کردید در اولویت ‌بندی‌ برنامه‌ریزی‌های ما در دوره مدیریتی جدید شروع شده است.

• با توجه به سوال قبلی درباره اصلاح ساختار، باید گفت این چندپارگی ساختار در مدیریت بازار و دستورالعمل تنظیم بازار هم دیده می‌شود، به نظر شما مسئولیت مدیریت بازار مواد پلیمری با کدام نهاد است؟ آیا شما برنامه‌ای برای ایجاد یک مدیریت واحد در این زمینه دارید؟در شرایط فعلی صنایع تکمیلی گاه به وزارت صمت مراجعه می‌کند و گاهی برای برخی مسائل دیگر به سراغ مدیریت توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی می‌آید و نتیجه چنین چندپارگی زیان صنایع تکمیلی است تا جایی که سال گذشته پنج هزار و پونصد میلیارد تومن هزینه رقابت به دلیل چندپارگی از سوی صنایع تکمیلی پرداخت شده است.

مهندس غلامی: در شرایط فعلی مرجع تمامی نهادهای ذیربط در بحث تنظیم بازار، از جمله مدیریت توسعه صنایع تکمیلی، دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی است که به طور مشخص وظایف همه دستگاه‌ و نهادها در آن مشخص شده است. بر اساس این دستورالعمل، تعیین شده است که کدام موارد از طریق وزارت صمت پیگری شود، چه موضوعاتی از طریق مدیریت ما قابل پیگیری است و کدام مسائل باید به سازمان حمایت ارجاع داده شود. خروجی دستورالعمل تنظیم بازار بعد از ویرایش‌های متعدد به متن فعلی که در سال 1399 تدوین شد، تغییر کرد اما اکنون صنایع تکمیلی نسبت به مواردی از این دستورالعمل انتقادهایی دارد، از همین رو ما به تمامی ذیتفعان اطلاع داده ایم که پیشنهادات خود را برای بازنگری و اصلاح در مدت زمان تعیین شده اعلام کنند، تا همانطور که در سال 1399 تغییرات مورد نظر اعمال شد، برای سال 1401 هم مجددا پیشنهادها دریافت و مورد بررسی و اصلاح انجام پذیرد. تاکنون انجمن صنفی کارفرمائی صنعت پتروشیمی، شرکت تجارت صنعت خلیج فارس، وزارت صنعت، معدن و تجارت نظرات خود را ارسال کرده اند و انجمن ملی صنایع پلیمر ایران هم جلساتی را برای بازنگری برگزار کرده است تا پیشنهادات صنایع تکمیلی را تجمیع کند، بنابر این باید صبر کرد تا تغییرات جدید با توجه به پیشنهادات صنایع تکمیلی در دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی اعمال شود.