روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای آمریکای لاتین در دولت های مختلف با فراز و فرودهایی همراه بوده که اوج آن را در دولت نهم و دهم شاهد بودیم. به عنوان نمونه میزان مبادلات تجاری ایران و آمریکای‌لاتین از ۹۰۰ میلیون دلار در سال ۱۳۷۹ به نزدیک ۴ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۲ رسیده بود.
همچنین در آن سال ها، ایران در روابط اقتصادی خود با کشورهای آمریکای‌لاتین به متنوع سازی شرکای اقتصادی و بازرگانی پرداخت و طی سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ توانست بیش از ۲۵۰ توافقتنامه تجاری با کشورهای آمریکای‌لاتین به امضا برساند: ازجمله طرح توسعه صنعتی محور آبپوره‌ـ اورینوکو، ساخت۷۰ هزار واحد مسکونی، همکاری‌های آب و برق، فرآورده‌های خون و انتقال فناوری، ساخت کارخانه مهمات، کارخانه مونتاژ خودرو و کارخانه سیمان.
این روابط در دولت یازدهم و دوازدهم با عمق کمتری ادامه یافت اما گویی دولت سیزدهم توجهی ویژه به این پهنه جغرافیایی دارد و همزمان با تلاش برای تقویت روابط با همسایگان و کشورهای منطقه خاورمیانه، در صدد توسعه مناسبات با کشورهای آمریکای لاتین به عنوان حیاط خلوت آمریکا نیز برآمده است.
نگاه مثبت و متقابل ایران و کشورهای آمریکای لاتین از همان روز نخست پیروزی دکتر رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری مشخص بود. رهبران کشورهای آمریکای لاتین از جمله روسای جمهوری ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه در کنار سایر مقامات جهانی، پیروزی رئیسی را تبریک گفتند و نسبت به تعمیق مناسبات دولت های متبوع خود با تهران ابراز امیدواری کردند.
رئیس جمهوری کشورمان ماه گذشته در تماس تلفنی با «دانیل اورتگا» رئیس جمهور نیکاراگوئه تاکید کرد که «رویکرد سیاست خارجی دولت جمهوری اسلامی ایران، ارتقاء سطح روابط با کشورهای آمریکای لاتین و حوزه کارائیب از جمله نیکاراگوئه است.»
کارشناسان معتقدند حوزه‌های همکاری با کشورهای آمریکای لاتین را با توجه به نیاز منطقه می‌توان انرژی به ویژه نفت و گاز، صنایع تولید مواد غذایی، صنایع تولید مواد شیمیایی و شوینده، عمران، ساخت سد، تولید برق و انرژهای برق آبی، ساخت مسکن، معادن و فلزات، خدمات مستشاری، آموزش و مهارت افزایی، کشاورزی صنعتی و سنتی، دامداری سنتی و صنعتی، تامین و توزیع سبد غذایی، بهداشت و درمان خصوصا دارو و خدمات درمانگاهی، تکنولوژی های تک و نانوتکنولوژی و ... تعریف کرد.
در روزهای اخیر که «فلیکس رامون پلاسنسیا گونزالس» وزیر امور خارجه ونزوئلا به تهران سفر و با مقامات کشورمان دیدار کرد، بار دیگر اهمیت روابط ایران و کشورهای آمریکایی لاتین از جمله ونزوئلا مورد توجه افکار عمومی و رسانه های داخلی و خارجی قرار گرفت.
رییس جمهوری کشورمان در دیدار وزیر امور خارجه ونزوئلا، روابط با این کشور را دوستانه و رو به توسعه توصیف کرد و گفت: سیاست ایران توسعه معنادار روابط با کشورهای درحال توسعه بخصوص کشورهایی است که به دنبال حفظ استقلال خود در برابر کشورهای سلطه گر هستند. آمریکای لاتین بخصوص ونزوئلا جزو اولویت های دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران است و ما مصمم هستیم روابط خود را با این کشورها توسعه دهیم.
«حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه کشورمان نیز پس از دیدار با همتای ونزوئلایی از امضای یک سند همکاری در ماه های آینده خبر داد و گفت: گفت‌وگوهای مهمی با یکدیگر داشتیم و توافق کردیم نقشه راه همکاری‌های ۲۰ ساله تهران و کاراکاس را ترسیم کنیم.
از نگاه ناظران، تحریم های ظالمانه آمریکا درد مشترک ایران و ونزوئلا است و همین موضوع باعث شده که باوجود مسافت ۱۲ هزار کیلومتری، کاخ سفید نتواند مانع از گسترش روابط دو کشور شود. ارسال محموله های سوخت شامل بنزین، مصولات پتروشیمی و غیره از ایران به ونزوئلا به رغم سنگ اندازی و کارشکنی های آمریکا طی سال های اخیر از اهمیت این مناسبات تجاری برای دو کشور نشان دارد.
ایران همزمان با گسترش روابط با ونزوئلا، می تواند به تقویت و ترمیم روابط با دیگر کشورهای این حوزه اقدام کند. لازم به ذکر است که تهران پیشتر روابط اقتصادی و تجاری گسترده‌ای را با کشورهای بولیوی، نیکاراگوئه و اکوادور برقرار کرده بود که می‌توان به پروژه ایران برای تجهیز بنادر نیکاراگوئه، ساخت تأسیسات پتروشیمی در اکوادور، ساخت کارخانه سیمان، اکتشاف اورانیوم و استخراج معادن بولیوی در دولت دهم نیز اشاره کرد.
صاحبنظران بر این باورند همانند سفرهای استانی، رییس جمهوری باید سفرهایی را نیز به کشورهای حوزه کارائیب و آمریکای لاتین داشته باشد. بنابراین سفر رییس دولت سیزدهم به کشورهای این حوزه جغرافیایی و سفر متقابل روسای جمهوری آنها به تهران، می تواند تاثیر چشمگیری بر بهبود هرچه سریعتر مناسبات دوجانبه داشته باشد. ضمن اینکه در صورت همکاری نزدیک با این کشورها، تهران قادر خواهد بود از این ظرفیت در مجامع و سازمان های بین المللی به نفع خود بهره گیرد.
