بورس کالا؛ راه‌حل خروج سیمان از قیمت‌گذاری دستوری
بر هیچ‌کس پوشیده نیست که قیمت‌گذاری دستوری مهم‌ترین آفت صنعت سیمان است و در طول دهه ۹۰ این صنعت را به مرز ورشکستگی کشانده است. مدیران صنعت سیمان اعتقاد دارند صنعت سیمان باید همچون صنعت فولاد راه بازار رقابتی را در پیش بگیرد و قیمت‌ها از طریق عرضه و تقاضا در بورس کالا تعیین شود.
درنهایت از ابتدای سال‌جاری برخی شرکت‌های سیمانی با حضور در بورس کالا قفل این مساله مهم را برای صنعت سیمان باز کردند. اتفاقی که از زوایای مختلف دارای اهمیت است. در واقع شفافیت نرخ در بورس کالا می‌تواند به خریداران و فروشندگان کمک کند تا نرخ مرجعی در بازار داشته باشند و معاملات خود را بر آن اساس انجام دهند. از سوی دیگر در صورتی که سیمان در رینگ صادراتی بورس کالا نیز عرضه شود، این موضوع موجب خواهد شد خریداران از هر نقطه دنیا قیمت‌ها را به‌صورت آنلاین رصد کنند.
به این ترتیب تعداد بیشتری خریدار خارجی به ایران خواهند آمد و از محصولات داخلی استقبال می‌کنند. مزیت دیگر بورس کالا برای عرضه‌کنندگان سیمان می‌تواند تبلیغات بدون هزینه باشد، زیرا هنگامی‌که تولیدکنندگان محصولات خود را در بورس کالا عرضه کنند، بدون صرف هزینه برای تبلیغات و معرفی آن، کالایشان در معرض دید و دسترس خریداران قرار می‌گیرد و این موضوع کمک می‌کند تا معاملات به شکل بهتری انجام شود. از سوی دیگر انجام معاملات سیمانی در بورس کالا تضمینی برای خریداران و فروشندگان به شمار می‌آید. به این ترتیب فروشندگان در زمان معینی موظفند کالای موردنظر را به خریداران تحویل دهند و خریداران نیز اطمینان دارند کالای خواسته‌‌شده را با همان کیفیت دریافت می‌کنند، اما با توجه به آنکه در بورس استانداردهایی تعریف می‌شود، هم خریدار و هم فروشنده ملزم به رعایت قرارداد خود هستند. نکته مهم اینکه در بازار سیمان دلال‌بازی و واسطه‌گری بسیار زیاد است و این روزها به‌عنوان مشکل بزرگ از آن یاد می‌شود که امروزه باعث شده بین قیمت سیمان از در کارخانه و سیمانی که به دست مصرف‌کننده‌ها می‌رسد تا چند صد درصد تفاوت به وجود بیاید، اما درصورتی‌که معاملات این محصول در بورس کالا انجام شود، بسیاری از خریداران می‌توانند سیمان موردنیاز خود را به‌صورت مستقیم از عرضه‌کنندگان خریداری کنند. به این ترتیب این موضوع موجب خواهد شد تا سیمان با نرخ و بهای تمام‌شده پایین‌تری به دست مصرف‌کنندگان برسد، زیرا در چنین حالتی بسیاری از دلالان و واسطه‌گران حذف می‌شوند و کالا با واسطه کمتری به دست مصرف‌کننده می‌رسد. علاوه بر این خارج کردن سیمان از قیمت‌گذاری دستوری، قطعا تاثیرات مثبتی در سهام سیمانی بورس خواهد داشت و موضوع عرضه و تقاضا در صنعت سیمان حاکم خواهد شد. با وجود این هنوز بخش زیادی از شرکت‌های فعال در عرصه سیمان از ورود به بورس کالا اجتناب می‌کنند و این اتفاق باعث شده بسیاری از مشتریان شرکت‌های حاضر در بورس کالا که عموما شیوه سنتی خرید را می‌پسندند، به سمت سایر شرکت‌ها متمایل شوند.
فقدان اتحاد سیمانی‌ها برای حضور در بورس کالا
مسعود جلیلیان، مدیرعامل «سیمان غرب» می‌گوید: اگرچه در ابتدای امسال قیمت سیمان ۴۰درصد افزایش یافت اما واقعیت این است که با توجه به افزایش بی‌رویه هزینه‌ها مانند دستمزد نیروی انسانی، حمل‌ونقل، انرژی و ... عملا افزایش قیمت برای تولیدکننده تفاوتی را نسبت به سال گذشته رقم نزد. وی می‌افزاید: با توجه به اینکه در سال جدید ما و برخی دیگر از شرکت‌ها وارد بورس کالا شدیم، عرضه و تقاضای سیمان ما در بورس انجام می‌شود و دیگر خبری از قیمت‌گذاری نیست و چنانچه سایر شرکت‌های صنعت سیمان وارد بورس کالا شوند، می‌توان امیدوار بود که واسطه‌ها و قیمت‌گذاری دستوری به پایان راه خود برسد، اما متاسفانه امروزه با توجه به اینکه خرید از بورس توسط مشتریان به دلیل ضعف زیرساخت‌ها ۲۰ روز طول می‌کشد، بسیاری از مشتری‌ها ترجیح می‌دهند سراغ شیوه سنتی و خرید از سایر تولیدکنندگان بروند که در بورس کالا حضور ندارند. البته این اتفاق در برخی استان‌ها که تولیدکنندگان سیمان آن در بورس کالا حضور دارند، نمی‌افتد و مصرف‌کننده از بورس خرید می‌کند. جلیلیان ادامه می‌دهد: سیمان تامین ۳۵ درصد سیمان کشور را تشکیل می‌دهد و در این خصوص پیش‌قدم شده است. چنانچه هلدینگ‌های دیگر صنعت سیمان هم به این مسیر ورود کنند، سود نهایی را صنعت سیمان می‌برد.
سهمیه برق به یک‌پنجم رسید
وی در ادامه با انتقاد از قطع برق در فصل تابستان ادامه می‌دهد: چند روز پیش مدیرعامل برق منطقه‌ای غرب کشور تولیدکنندگان سیمان این منطقه را برای برگزاری جلسه هم‌اندیشی در خصوص قطع برق دعوت کرد اما متاسفانه تصمیمات از قبل گرفته شده بود و صرفا آن را به ما ابلاغ کردند. تا پیش از این دستور داده بودند که ۲۴ مگاوات برق مصرفی کارخانه ما به ۱۲ مگاوات تقلیل پیدا کند، اما با دستورالعمل جدید کارخانه‌های سیمان فقط می‌توانند ۵ مگاوات برق استفاده کنند. ۵ مگاواتی که صرفا برای روشنایی کارخانه باید مورد استفاده قرار بگیرد. متاسفانه صنعت سیمان به‌گونه‌ای پیش رفته که ۶ ماه در فصول گرم با قطعی برق و ۶ ماه در فصول سرد با قطعی گاز مواجهیم. از سوی دیگر استانداری و ستاد تنظیم بازار از ما می‌خواهد با تمام ظرفیت کمبود سیمان در بازار را تامین کنیم. مدیرعامل سیمان غرب تصریح می‌کند: سوال من از مسوولان این است که تا چه سالی باید بلافاصله با کمبود برق، سراغ صنعت سیمان بیایید و تولید را متوقف کنید؟ آیا برق صنایع دیگر هم مانند صنعت سیمان قطع می‌شود؟! با توجه به این حجم از نیاز به برق در فصول گرم آیا راهکار بهتری مانند تولید بیشتر برق وجود ندارد؟
دولت جدید رویکردی جدید اتخاذ کند
وی در مورد صادرات سیمان تصریح می‌کند: سال گذشته کلینکر صادر می‌کردیم، اما امسال با توجه به اینکه کار تعمیرات خطوط را در شرایط قطع برق دنبال می‌کنیم، کلینکر ذخیره را برای تولید سیمان داخلی استفاده می‌کنیم تا بازار سیمان دچار مشکل نشود. از اینها گذشته هزینه‌های حمل تا بنادر و کشور مقصد صادرات بسیار بالا رفته و این مساله بیش از پیش ضرورت واقعی‌شدن قیمت سیمان را مطرح می‌کند. جلیلیان می‌افزاید: اگرچه مساله اصلی در شرایط کنونی قطع برق است اما نباید از قطع گاز در زمستان هم غافل شد. امروز که شرایط عادی است، می‌توانند در خصوص تحویل مازوت به کارخانه‌ها اقدام کنند. سال گذشته چند ماه قبل از اینکه با پیک مصرف گاز در کشور مواجه شویم، درخواست مازوت را به شرکت نفت دادیم، اما آنها عنوان کردند تا شرکت گاز نامه قطع گاز را صادر نکند، نمی‌توانیم به کارخانه‌ها مازوت تحویل بدهیم و از طرفی شرکت گاز هم عنوان می‌کرد به دلیل قطع نشدن گاز این نامه را صادر نمی‌کنیم. امیدوارم دولت جدید رویکرد جدیدی نسبت به مشکلات صنعت سیمان اتخاذ کند.
