آنتونی بلینکن که این روزها در اروپا به سر می برد، اعلام کرده است: پیشرفت برنامه هسته ای ایران ممکن است به یک مانع برطرف نشدنی تبدیل شود. اگر این روند ادامه یابد و آنها (ایرانی ها) همچنان سانتریفیوژهای پیشرفته خود را در سطوح بالاتر و بالاتر به کار بگیرند به نقطه ای خواهیم رسید که عملا بازگشت به پارامترهای توافق هسته ای اولیه بسیار دشوار خواهد بود.
وزیر خارجه دولت بایدن در مصاحبه با روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز همچنین در مورد روزی که دولت بایدن ممکن است از مذاکرات وین کنار بکشد، گفته است: نمی توانم تاریخی برای آن مشخص کنم اما آن روز در حال نزدیک تر شدن است.
سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که سرپرستی هیات مذاکره کننده ایران در وین را برعهده دارد، روز گذشته بعد از دیدار با اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: (در وین) به اندازه کافی مذاکره انجام شده است، زمان تصمیم‌گیری است.
وی گفت: تصمیم بزرگ و سخت ایران بود که منجر به حفظ برجام تا الان شده است.در حال حاضر نوبت طرف‌های مقابل است. طرف‌های مقابل برای احیا مجدد برجام باید به جمع بندی برسند تا توافق حاصل شود.
خواسته های ایران از منظر واشنگتن
"رابرت مالی" نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و رئیس تیم مذاکره کننده آمریکا در وین که از جمله افراد آشنا به مسایل ایران است، روز جمعه در مصاحبه با رادیو ملی آمریکا خواسته ایران برای رفع تمام تحریم هایی که بعد از سال ۲۰۱۸ توسط دولت دونالد ترامپ اعمال شده است، را مشکل خواند و با صراحت اعلام کرد: ما گفته‌ایم که آماده رفع تحریم‌هایی هستیم که برای بازگشت ما به برجام لازم است، اما همه تحریم‌هایی را که دولت ترامپ اعمال کرد رفع نخواهیم کرد.
البته وزیر خارجه آمریکا نیز خرداد ماه گذشته در سنا اعلام کرده بود حتی در صورت بازگشت به برجام، "مادام که رفتار ایران تغییر نکرده" صدها مورد تحریم باقی می‌ماند که این تحریم‌ها شامل مواردی است که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا وضع کرده است.
نماینده ویژه آمریکا در امور ایران گرچه اجرای برجام را در راستای منافع ایران و آمریکا دانست اما هشدار داد این پنجره تا ابد باز نخواهد بود و در یک نقطه به این نتیجه می رسیم که گفتگوها نتیجه نمی دهند.
انتقاد از نبود گفتگوهای مستقیم میان ایران و آمریکا
راب مالی درعین حال از نبود گفتگوی مستقیم میان ایران و آمریکا انتقاد کرد و گفت اگر ما دیدار داشتیم می‌توانستیم کارهای بیشتری را در زمانی کمتر به انجام برسانیم و از ایجاد سوتفاهم جلوگیری کنیم اما موضع ایران این است که تا زمانی که به برجام بازنگردیم، دیداری در کار نخواهد بود. این بازگشت به توافق را پیچیده‌تر می‌کند اما ما نمی‌خواهیم موضع آنها را تضعیف کنیم.
چراغ سبز دولت جدید اسرائیل به بایدن برای همکاری
در همین حال، بلینکن در سفر اروپایی اش در رم با "یائیر لاپید" وزیر خارجه جدید اسرائیل که از مخالفان سرسخت برجام به شمار می رود، دیدار و گفتگو کرد.
این مقام اسرائیلی با بیان اینکه اسرائیل در مورد برجام ملاحظات جدی دارد، ادعا کرد: روش مذاکره اختلافات باید به صورت گفتگوی مستقیم و حرفه‌ای باشد نه در کنفرانس های خبری.
نفتالی بنت نخست وزیر اسرائیل نیز هفته پیش اعلام کرد این رژیم از سیاست‌های بنیامین نتانیاهو در عدم همکاری با آمریکا در مورد ایران فاصله می گیرد و با دولت بایدن همکاری خواهد کرد.
یک دیپلمات: تغییر لحن آمریکایی ها برای ایجاد فشار است
اکنون این پرسش مطرح است که در آستانه دور هفتم مذاکرات وین، دلایل و اهدف تغییر لحن تیم آمریکا به رغم رایزنی با شرکای اروپایی و اسرائیلی چیست؟
یک دیپلمات درباره این لحن مقامات دولت بایدن و بیان هشدارگونه خواسته هایشان به خبرنگار ایرنا گفت: این تغییر لحن بیشتر برای ایجاد فشار است تا تهدید. آنها می خواهند برای پذیرش مواضعشان در وین فشار وارد کنند چرا که خودشان می دانند تهدید علیه ایران بی فایده است.
وی در عین حال اظهار داشت: شاید دلیل دیگر این باشد که با توجه به اینکه احتمال می دهند دولت جدید ایران مواضع تندتری در قبال آمریکا داشته باشد، می خواهند از هم اکنون به اصطلاح خودشان از موضع محکم صحبت کنند.
به نظر نمی رسد آمریکایی ها بخواهند تنش سیاسی را افزایش دهند
این دیپلمات در پاسخ به اینکه با توجه به اظهارات وزیر خارجه آمریکا درباره ترک گفتگوها در صورت پافشاری ایران برخواسته هایش، برنامه آمریکایی ها در صورت ترک احتمالی مذاکرات وین چیست و چه اقدامی انجام خواهند؟ گفت: آنها این موارد را کاملا بررسی می کنند و بعد تصمیم گیری می کنند. بنظر نمی رسد که آنها بخواهند تنش سیاسی را افزایش دهند زیرا می دانند که هر حرکت آنها که توسط ایران از آن برداشت تهدید شود، بی پاسخ نخواهد ماند.
افزایش هزینه در صورت به نتیجه نرسیدن احتمالی مذاکرات
یک تحلیلگر مسایل بین المللی نیز درباره لحن مقامات آمریکایی به خبرنگار ایرنا گفت: آمریکا یا نمی خواهد یا نمی تواند خواسته های ایران را عملی کند و از این روز به دنبال آن است اگر ایران خواسته هایش را نپذیرد، هزینه به نتیجه نرسیدن احتمالی مذاکرات را افزایش دهد.
علی واعظ: تغییر لحن آمریکا بدلیل عبور از چانه زنی و رسیدن به تصمیم گیری های حساس
در همین حال، علی واعظ مشاور ارشد رئیس گروه بین‌المللی بحران در امور ایران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در نیویورک درباره علت تغییر لحن آمریکایی ها در آستانه دور هفتم مذاکرات وین گفت: اکنون مذاکرات از مرحله چانه زنی به مرحله تصمیم گیری های حساس سیاسی رسیده است و برخلاف گذشته که طرفین مذاکرات حاضر نبودند، دست خود را رو کنند، حالا به وضوح خواسته های خود را اعلام می کنند.
مدیر سابق پروژه ایران در فدراسیون دانشمندان آمریکایی افزود: پس از دور ششم مذاکرات وین، توقف بیشتری بین برگزاری دور بعدی مذاکرات ایجاد شده تا طرفین بتوانند به نتیجه برسند چرا که هم پیچیدگی های سیاسی و فنی بسیار شده و هم خطوط مذاکرات جابجا شده است.
ساز و کار حقوقی مناسبی برای تضمین دادن در آمریکا وجود ندارد
این تحلیلگر ارشد بین المللی با اشاره به یکی از خواسته های ایران مبنی بر دادن تضمین از سوی آمریکا با توجه به خروج دونالد ترامپ رئیس جمهوری قبلی آمریکا از برجام گفت: نه اینکه آمریکا مایل به دادن تضمین نیست بلکه اساسا ساز و کار حقوقی مناسبی برای آن در ساختار آمریکا وجود ندارد.
وی توضیح داد: مثلا برجام باید تبدیل به معاهده شود که دو سوم نمایندگان کنگره به آن رای مثبت دهند که تقریبا امر محالی است و حتی اگر محقق شود رئیس جمهوری آمریکا می تواند با یک دستور از آن خارج شود. همچنانکه ترامپ از معاهده دوستی ۱۹۵۵ الجزایر با ایران بدون رای کنگره خارج شد.
طرفین باید تصمیم های دشوار سیاسی بگیرند
مدیر پروژه ایران گروه بین المللی بحران تصریح کرد: طرفین اکنون باید تصمیم های دشوار سیاسی بگیرند. مذاکرات در دوره فعلی نه مانند مذاکرات در دوره انعقاد برجام در سطح وزیران امور خارجه برگزار می شود و نه ایران و آمریکا گفت و گوهای مستقیمی با یکدیگر دارند.
وی در پاسخ به این سوال که با توجه دشواری تصمیم گیری ها سیاسی در مقطع کنونی، آیا رسیدن به توافق را طی هفته های آینده محتمل می داند، گفت: اگر طرفین با انعطاف و اراده سیاسی بیشتری پای میز مذاکره برگردند، امکان دارد تا اواخر جولای بازگشت مشترک به برجام را نهایی کنند حتی اگر شروع این اجرا در دولت کنونی ایران رخ دهد و مراحل بعدی آن در دوره رئیس جمهوری بعدی باشد.
مشاور ارشد گروه بین المللی بحران در امور ایران در عین حال گفت: چنانچه این توافق تا پایان جولای حاصل نشود، تا تشکیل دولت جدید ایران و تعیین رویکرد مذاکراتی، روند مذاکرات به تعویق خواهد افتاد و با پیشرفت برنامه هسته ای ایران به نگرانی های غرب افزوده خواهد شد و ممکن است انتظاری که غرب از برجام داشت، از بین برود.
واعظ تصریح کرد: در این صورت، نیاز به توافقی فراتر از برجام خواهد بود و دیگر احیای برجام مورد توجه نخواهد بود.
جذابیت کمتر گزینه های جایگزین برجام و دردسرهای عمده بایدن
این تحلیلگر مسایل بین المللی اظهار داشت: بنابراین هم ایران و هم آمریکا می دانند زمان به نفع هیچ یک نیست و گزینه های جایگزین نیز از جذابیت کمتری برخوردار هستند و دولت بایدن بجای پرداختن به موضوعات چین و روسیه، دچار دردسرهای عمده ای خواهد شد.
واعظ اظهار داشت: طرفین باید در موضوعاتی از جمله تمامی تحریم ها، تحریم های مربوط به تسلیحات متعارف که در زمان ترامپ بطور یکجانبه اعمال شد، برنامه هسته ای ایران و تضمین تعهدات خود تصمیمات دشواری بگیرند که همه آنها با نرمش قابل حل هستند چرا که هزینه آن بیشتر از سود آن است.
حال باید دید آیا دولت بایدن از زمین سوخته و مین گذاری شده ای که ترامپ برجا گذاشته است، می تواند محصولی را برداشت کند یا با شکست در مذاکرات بر موضوعات عدیده خود در عرصه سیاست خارجی خواهد افزود
