راه اندازی بورس نفت، علاوه بر ایجاد شفافیت در معاملات نفتی، زمینه را برای شکستن انحصار، جلوگیری از رانت و فساد فراهم می‌کند.

راه اندازی بازار بورس نفت در کشور از اتقاقات مهم در حوزه صنعت نفت کشور به شمار می‌رود؛  شاید مهمترین امتیاز این اقدام ایجاد شفافیت در خرید و فروش نفت باشد، زیرا نزدیک به دو دهه اخیر فساد ناشی از نبود شفافیت و رانت ایجاد شده در این حوزه، ضربات جبران ناپذیری بر پیکره اقتصادی کشور وارد کرده است و بورس نفت، عرصه ای برای انجام معاملات شفاف و روشن، شکستن رانت، انحصار و جلوگیری از تکرار فسادهای موجود در این زمینه است.

بورس نفتی همچنین زمینه را برای دوری از خام فروشی نفت و عرضه فرآورده های حوزه نفت و انرژی در بلند مدت فراهم می‌کند، از طرفی با تنوع فروش و همچنین گسترش معاملات از طرفی به جذب سرمایه گذاران کمک کرده و  با ایجاد ثبات پایدار در بلند مدت، به کاهش ریسک و ایجاد امنیت و اطمینان برای سرمایه گذاران و بازرگانان نفتی منجر می شود.

اعضای کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی آغاز به کار بورس نفت را مثبت ارزیابی می کنند و بر این باور هستند که راه اندازی این حوزه، زمینه ساز شفافیت و مانعی برای سوء استفاده های موجود در خرید و فروش نفت است.

بورس نفت، معاملات را شفاف می کند

حسین امیری خامکانی نایب رییس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی درباره ورود نفت به بورس به خبرنگار سیاسی ایرنا گفت:یکی از روش های شفاف‌سازی به ویژه در زمان تحریم‌ها، ورود نفت به بورس بود.

وی با بیان اینکه در تحریم های قبلی به هر روشی به دنبال فروش نفت بودیم، ادامه داد: در گذشته ما می خواستیم به هر شیوه ای نفت را بفروشیم و در نتیجه این روند مشکلاتی پیش آمد که هم ناشی از بی‌تجربگی و هم سوء استفاده‌های عده ای در این شرایط خاص بود؛ نبود شفافیت در بعضی از بازارها و به ویژه بازار کلانی مثل نفت، فسادهای به بار آورد.

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: مهمترین کمک بازار بورس به نفت این است که بخش خصوصی به این حوزه ورود پیدا می‌کند؛ این اقدام زیرساخت مورد نیاز بخش خصوصی را  تامین و خرید و فروش این حوزه را شفاف می‌کند.

نماینده مردم زرند و کوهبنان در مجلس شورای اسلامی افزود: مشتریانی که می‌توانند در شرایط تحریم نفت را خرید و فروش کنند، نیازی نیست که از مناسبات پشت پرده استفاده کنند و وارد این بازار شوند؛ بازار بورس نفت شفاف و آشکار است. البته ممکن است فروش نفت در این شرایط خاص و سخت تحریم برای ما سخت باشد، دولت می‌تواند اسامی برنده ها را در بورس اعلام نکند، اما این روند باید برای شورای هماهنگی سران سه قوه و دستگاه های نظارتی فروش نفت شفاف و معلوم باشد.

وی ادامه داد: مشتریانی که نفت می‌خرند در بازار بورس برنده مناقصه یا بازار شده و دقیقا طبق شرایط تامین شده در بورس نفت را خرید و فروش می‌کنند.

امیری خامکانی شروع عرضه نفت در بورس را مثبت ارزیابی کرد و گفت: شروع کار ما اگر در شرایط سخت تحریم صورت گرفت، اما تعدادی محموله ها به فروش رفت؛ با افت و خیز ورود نفت به بورس، اگر این روند را ادامه دهیم و تحریم ها نیز تا اندازه ای برطرف شود، نفت نیز به تدریج مسیر خود را در بورس پیدا می‌کند.

شرکت ملی نفت و بازار بورس، مکانیسم فروش نفت را تسهیل کنند

«اسدالله قره خانی آلوستانی» عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ورود نفت به بورس را مثبت ارزیابی کرد و به خبرنگار سیاسی ایرنا گفت: شروع کار بسیار خوب بود، ای کاش در دهه های گذشته وارد این حوزه می شدیم؛ بالغ بر ۱۱۰ سال  است که ما نفت تولید می کنیم، اما فروش نفت ما همچنان خام فروشی و از طریق بورس کشورهای دیگر است؛ تولید نفت الان کم شده است در حالی در دوره هایی قبل و بعد از انقلاب تولید نفت در کشور بسیار بالا بود.

عضو کمیسیون انرژی ادامه داد: ما باید زودتر از این بورس نفت را فعال می کردیم ما علاوه بر زمینه سازی برای عرضه نفت در بورس، می‌توانستیم نفت بسیاری از کشورهای با تولید کم را بخریم و از طریق بورس ایران به فروش برسانیم؛ وقتی بورس شکل می‌گیرد، قطعا تجار و بازرگانان و متخصصین و سرمایه گذران  نفتی جذب و به این ترتیب امکان جذب درآمد ارزی بیشتر برای کشور فراهم می شود.

این نماینده مجلس با بیان اینکه شروع کار بورس نفتی را به فال نیک می‌گیریم، به تحریم‌های نفتی علیه کشور اشاره کرد و افزود: از شاخصه هایی مهم بورس، شفافیت است؛ بازرگانان و خریداران و نفتی،  در شرایط تحریم، خود را در معرض دید آمریکا قرار نمی‌دهند که بعدها تهدید به تحریم و مسائل دیگر شوند، به همین خاطر، بورس نفت در شرایط کنونی جاذبه کمتری دارد و به نوعی باعث کندی و موفقیت کمتر بورس شده است.

وی با اشاره به روند شروع کار بورس نفت توضیح داد: در روزهای نخست شروع کار بورس نفت قرار بر وثیقه های ارزی بود، اما بعد به وثیقه های ریالی معتبر در بانک های معتبر داخلی تغییر یافت، همچنین قرار شد که ۸۰ درصد ارزی و ۲۰ درصد وثیقه ها ریالی باشد وسپس به ۵۰ درصد ریالی و ۵۰ ارزی تغییر یافت و موضوع تهاتر کالا نیز در این میان مطرح شد؛ این روند و قوانین و مقررات آن همچنان رو به اصلاح است و این اصلاحات روند فعالیت بورس را تسریع می‌کند.

قره‌خانی در خصوص ضرورت شفافیت در بازار بورس و همچنین محدودیت شرایط تحریم و ریسک آن برای خریداران و سرمایه گذاران در این زمینه، اظهار کرد: مدیریت بازار بورس و شرکت ملی نفت می‌توانند مکانیسم تسهیل روند مدیریت بازار بورس را انجام دهند و برای مثال تخفیفات بیشتری برای خریداران در نظر بگیرند.

به گزارش ایرنا، اگر چه شرایط تحریم به ویژه تحریم های نفتی، روند فعالیت بورس نفت را کند کرده است، اما شرایط تحریم پایدار نخواهد بود؛  بورس نفت از یک طرف با ایجاد شفافیت در سطح داخلی به شکستن انحصار، قطع رانت و ویژه خواری در حوزه نفت و انرژی منجر می شود و از طرفی زمینه را برای ایجاد و گسترش معاملات در بازارهای منطقه ای و بین المللی مهیا می‌کند.

بورس نفت از طرفی باعث تنوع در عرضه فرآوردهای نفتی در این بازار شده و با کاهش شکنندگی و بی ثباتی ناشی از خام فروشی، حوزه را سمت ثبات  پیش می‌برد.