یکی از بحث برانگیز‌ترین مباحث درباره بودجه سال ۹۷ موضوع یارانه‌های نقدی است. به نظر می‌رسد باید منتظر بود سال آینده یارانه تعدادی از شهروندان قطع شود؛ موضوعی که رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز بر آن تاکید کرده است. قیمت بنزین، عوارض خروج از کشور، قیمت نان و چند مورد دیگر از مواردی است که در رابطه با بودجه سال آینده مورد بحث قرار گرفته است. محمد باقر نوبخت در یک نشست خبری مواضع دولت در این زمینه را اعلام کرد.

بودجه ۱۱۹۴ تریلیون تومانی سال ۹۷ به رغم شفافیت خالی از اشکال نیست و همین باعث شده یک روز بعد از تقدیم لایحه بودجه اظهار نظرات زیادی درباره آن انجام شود.

قطع یارانه‌ها

قطع یارانه نقدی دهک‌های پردرآمد موضوع جدیدی نیست و حداقل سه، چهار سالی می‌شود که شاهد طرح بحث‌هایی در این زمینه هستیم. سخنگوی دولت در این ارتباط عنوان کرد: یارانه باید به نیازمندان داده شود و کسانی که استحقاق آن را دارند، باید مشمول دریافت یارانه شوند؛ البته برای این موضوع، دو روش وجود دارد، اول اینکه حساب بانکی هشتاد‌میلیون نفر جمعیت کشور را سرکشی کرده که قطعا دعواهای کنونی به میان خواهد آمد؛ همان‌طور که در گذشته نیز تجربه شد و در نهایت، سه تا چهار‌میلیون نفر هم با حذف یارانه مواجه شدند. نوبخت افزود: روش دوم این است که یارانه به اشخاصی که تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند، تعلق گیرد؛ البته بخشی از مردم هم هستند که تحت پوشش این نهادها نبوده ولی مشمول دریافت یارانه هستند که بعد از بررسی، یارانه آنها را هم برقرار خواهیم کرد. به گفته او سال ۹۷ بنای دولت این است که به افراد نیازمند شناسایی شده یا آنها که نیازمند هستند و پس از بررسی‌ها شناسایی می‌شوند، یارانه پرداخت خواهیم کرد؛ پس برنامه دقیق پیاده سازی خواهد شد.

یارانه نان

در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ یارانه نقدی نان در جداول و تبصره‌ها نسبت به امسال کاهش ۵۰‌درصدی داشته است که به گفته یک مقام مسئول در وزارت کشاورزی، دولت برای پیشگیری از تحقق بودجه‌ها و یارانه‌های تصویب شده، مزایایی در لایحه بودجه سال آینده مانند استفاده از اوراق سلف موازی، اسناد خزانه و غیره قائل شده که جبران‌کننده کسری موجود باشد.

قیمت بنزین

قیمت بنزین و گازوئیل از موارد بحث برانگیز لایحه بودجه سال ۹۷ است. در بند (د) تبصره یک لایحه بودجه سال ۱۳۹۶ آمده بود وزارت نفت از طریق شرکت تابعه ذیربط مکلف است نسبت به نوسازی و توسعه شبکه خطوط لوله انتقال نفت خام و میعانات گازی و فراورده‌های نفتی و تامین منابع مالی سهم دولت در توسعه پالایشگاه‌ها و زیرساخت‌های تامین، ذخیره سازی و توزیع فراورده اقدام کند و منابع مورد نیاز را از محل افزایش پنج‌درصد به قیمت هر لیتر فراورده‌های نفتی شامل بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره، گاز مایع و سوخت هواپیما، تامین و پس از واریز به خزانه داری کل کشور تا سقف ۱۵‌هزار ریال به مصرف برساند. این منابع جزو درآمد شرکت محسوب نمی‌شود و مشمول مالیات بر نرخ صفر است. جای بند مذکور که در لایحه بودجه سال ۱۳۹۵ هم وجود داشت در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ خالی است و به جای آن در تبصره ۱۸ این لایحه آمده است که «با هدف اجرای برنامه اشتغال گسترده و مولد، با تاکید بر اشتغال جوانان، دانش‌آموختگان دانشگاهی، زنان و اشتغال حمایتی به دولت اجازه داده می‌شود صد در صد منابع حاصله از مابه‌التفاوت قیمت حامل‌های انرژی در سال ۹۷ نسبت به قیمت این حامل‌ها در ابتدای سال ۹۶ (اعم از عوارض و مالیات موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده و همچنین سهم شرکت ملی نفت ایران موضوع بند (الف) ماده یک قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت) را به حساب خاصی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز و منابع حاصله را تا سقف ۱۷هزار و ۴۰۰‌میلیارد تومان به شکل وجوه اداره شده و یارانه سود و ترکیب با منابع صندوق توسعه ملی و تسهیلات بانکی در جهت حمایت از طرح‌های تولید، اشتغال و آموزش و کمک به کارورزی جوانان دانش‌آموخته دانشگاهی پرداخت کنند.» با اینکه از بند مذکور احتمال افزایش قیمت حامل‌های انرژی برداشت می‌شود، محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه در نشست سنتی بودجه درمورد افزایش قیمت بنزین با اشاره به مجوز ۴٨‌هزار‌میلیاردتومانی برای درآمدزایی از محل اصلاح قیمت حامل‌های انرژی در بودجه امسال و سال‌های قبل گفت:دولت در این باره چند سال است که اقدام نکرده و درآمد ما از این محل حدود ٣٣‌هزار‌میلیارد تومان بوده است. نوبخت تاکید کرد که برای افزایش قیمت بنزین فعلا برنامه‌ای مشخص نیست و هرگونه تصمیمی اطلاع‌رسانی و اعلام می‌شود.

عوارض خروج

از جمله موارد خبرساز دیگر در ارتباط با لایحه بودجه سال آینده نرخ عوارض خروج از کشور است. دولت با تقدیم لایحه بودجه سال ۹۷ به مجلس، پرده از تحولات اساسی در عوارض خروج از کشور برداشت، که بر این اساس هر نفر در نخستین سفر خارجی باید ۲۲۰‌هزار تومان، در سفر دوم ۵۰‌درصد بیشتر، یعنی ۳۳۰‌هزار تومان و برای سفرهای سوم و بیشتر ۴۴۰‌هزار تومان عوارض پرداخت کند. نوبخت در توجیه این اقدام، با کنایه به «دارندگی و برازندگی» اشاره کرد و گفت: افرادی که به کشورهای خارجی می‌روند یک مقدار هم به گردشگری کشور خودشان کمک کنند. ما از آنها سپاسگزاریم و این را یک مشارکت عمومی در توسعه زیرساخت‌های گردشگری کشور تلقی می‌کنیم، به همین خاطر هم در بودجه سال ۹۷ برای گردشگری منابع ویژه‌ای درنظر گرفته‌ایم. او ادامه داد: زمینه توسعه برای گردشگری در داخل کشور فراهم شده است، با این حال همه گلایه دارند چرا به موزه‌ها و آثار باستانی رسیدگی نمی‌شود. سازمان میراث فرهنگی نیز انتظار دارد برای جذب گردشگر فرصتی را ایجاد کنیم، اما همه باید در این مورد مشارکت داشته باشیم، همان‌طور که به کشورهای دیگر می‌رویم، به کشور خودمان هم بپردازیم و زیرساخت‌های گردشگری را فراهم کنیم.