سخنرانی معتدل و منطقی رییس جمهوری ایران در هفتاد و دومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد پس از اظهارات خصومت بار و نامتعارف ترامپ، تعهد تهران به قواعد بین المللی، دیپلماسی، گفت وگو و مفاهمه را به جای تندروی و خشونت مقابل دیدگان جهانیان به نمایش گذاشت.

سخنرانی «حسن روحانی» رییس جمهوری در مجمع عمومی سازمان ملل متحد پس از اظهارات ضدایرانی «دونالد ترامپ» در این مجمع، انتقاد رییس جمهوری از محتوای کتاب های درسی در آغاز سال تحصیلی جاری و همه پرسی برای استقلال اقلیم کردستان عراق از مهم ترین محورهای خبری و تحلیلی روزنامه های امروز یکشنبه 2 مهرماه 1396بود.

** پیروزی اعتدالگرایی روحانی بر تندروی ترامپ
بررسی نتایج سخنرانی رییسان جمهوری ایران و آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، یکی از محورهای تحلیلی در روزنامه های امروز بود.
روزنامه «شرق» در یادداشتی با عنوان «از خشم ترامپ تا گفت‌ و ‌گوی روحانی»، نوشت: پایان خوشِ ‌سفر به «Big Apple» (نیویورک) اعلام شد؛ پنجمین سفر حسن روحانی، رئیس‌ جمهوری ایران به نیویورک با حضور او در هفتاد و دومین مجمع عمومی سازمان ملل به پایان رسید. زنگ پایان سخنرانی ٢٠‌دقیقه‌ای روحانی، آغاز هم‌ صدایی سران کشورهای اروپایی با او بود. روحانی یک روز بعد از دونالد ترامپ، مهم‌ت رین منتقدش در پشت تریبون سازمان ملل قرار گرفت. او شنیده بود که ترامپ در اولین سخنرانی خود توافق هسته‌ای با ایران را «مایه شرمساری» آمریکا خطاب کرده بود.
این روزنامه افزود: قرار بود روحانی روز بعد از شنیدن این گفته‌ها، در مقر سازمان ملل صحبت کند. او وقتی پشت تریبون سازمان ملل قرار گرفت، قاب‌هایی از دیروز را در مقابل خود داشت: لبخندها، سرهای در گریبان، دستانی که می‌خواست روی پهنه صورت سایبانی شود، برای پنهان ‌شدن از شرم و چشمانی متعجب و غمناک و گاه خشمی فروخورده از طرف رؤسای برخی از کشورها که مورد عتاب و خطاب بودند. روحانی باید انتخاب می‌ کرد؛ یکی را میان تهدید و گفت‌ وگو. او از گفت‌ وگو گفت، از تفاهم، از زبان دیپلماتیک، از جایگاه حقوقی سازمان ملل و از مردم آمریکا. این سخنرانی زبان‌ها را به تکریم ایران گشود. سال‌ها قبل هم‌ چنین صحنه‌ای را تاریخ ایران به خاطر دارد. سیدمحمد خاتمی، یکی از تاریخی‌ترین سخنرانی‌های مقام‌های ایرانی در سازمان ملل را انجام داده است. زمانی که او از لزوم گفت‌وگو و مفاهمه سخن گفت و درخواست کرد سال ٢٠٠١ به نام سال گفت‌وگوی تمدن‌ها نام‌گذاری شود. 
روزنامه «آرمان» هم در یادداشتی با عنوان «درباره انتقادهای ترامپ علیه ایران»، نوشت: شاید بتوان برای برخی از حرف‌ها و انتقادهای ترامپ در نخستین سخنرانی‌اش در سازمان ملل درباره حقوق و آزادی‌های شهروندان زمینه و محمل قابل قبولی را طرح کرد اما آنچه نادرست بوده و به هیچ شکلی هم درست نمی‌شود، مقاصد نژادپرستانه و جنگ ‌سالارانه او در پس نقدهای به ‌ظاهر انسان دوستانه‌اش بود. به همین دلیل کسی اظهارات مزبور را در جهت دفاع از حقوق بشر و استقرار دموکراسی تلقی نکرد و نطق افتتاحیه او با استقبال دموکراسی ‌خواهان و صلح‌ طلبان جهان مواجه نشد. دولتمردان حاضر در نشست نیز او را مانند اوباما تشویق نکردند. 
روزنامه «اعتماد» در یادداشتی با عنوان «دیپلماسی فعال و معقول»، به تمجید از سخنرانی روحانی پرداخت و آورد: سفر دکتر روحانی به نیویورک و سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل از منظر گوناگونی قابل تامل است. طبعا در شرایطی که امریکا و ترامپ سعی در معرفی جمهوری اسلامی به عنوان یک تهدید جهانی داشتند، مواضع رییس‌ جمهوری و وزیر امور خارجه ایران از جهات گوناگون توانست موثر واقع شود و تصویر واقعی جمهوری اسلامی را برای سیاستمداران و رسانه‌ها و افکار عمومی مردم جهان به خصوص مردم کشورهای غربی نشان دهد. 
این روزنامه افزود: امریکا در جهان معاصر نشان داد که تنها کشوری است که برای سلطه بر جهان، هم عزم روشنی دارد و هم توان نظامی و اقتصادی آن را و به همین دلیل، منافع این کشور در تعارض با بسیاری از دولت‌ها ازجمله جمهوری اسلامی قرار می‌گیرد. هنر دیپلماسی معقول این است که بتواند در این شرایط از موجودیت نظام اسلامی دفاع و فرصت عملی شدن تهدیدات دشمن را سلب کند و برای تثبیت موقعیت و تامین منافع ملی نظام، فضای باز و فراخی را پدید آورد. برجام نمونه موفق استفاده از دیپلماسی فعال برای محدود کردن اقدامات دشمن و کسب موقعیت برتر در نزد دولت‌هاست. جمهوری اسلامی در این مذاکرات از مواضع محوری خود عقب ننشست و ازجمله توانست موقعیت خود را به عنوان یک کشور هسته‌ای تثبیت کند و سازمان‌های جهانی را وادارد که ایران هسته‌ای را به رسمیت بشناسد. 
روزنامه «ایران» هم در گزارشی با عنوان «نقض ‌های ترامپ»، به انتقاد از سخنان تندروانه ترامپ در مجمع عمومی پرداخت و نوشت: دونالد ترامپ رئیس جمهوری همیشه جنجالی و پرهیاهوی امریکا این بار نیز در نخستین سخنرانی رسمی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، یکبار دیگر نشان داد که چرا ملت امریکا پس از قریب به 250 سال از زمان استقلال این کشور و ارائه مدل دموکراسی به سبک امریکایی، با سیری نزولی در سیاست ‌ورزی و سقوط آزاد اخلاقی، از رؤسای جمهوری نامدار و تاریخ‌ سازی همچون جرج واشنگتن، توماس جفرسون و آبراهام لینکلن و وودرو ویلسون که هریک نقش تأثیرگذار و تعیین کننده‌ ای در حیات سیاسی این کشور و در سطح بین‌الملل داشتند؛ امروز به ورطه ای از سبکسری افتاده که فردی با ویژگی‌های شخصیتی همچون ترامپ را برتارک قدرت می‌بیند.
در میان روزنامه های بررسی شده، روزنامه «کیهان» به انتقاد از واکنش روحانی به سخنان ترامپ در سازمان ملل پرداخت و در یادداشتی با عنوان «پاسخ نقض عملی برجام اقدام متقابل است نه انتقاد لفظی»، آورد: فلسفه اصلی اقدام متقابل، تاثیرگذاری بر رفتار طرف مقابل و وادار کردن آن به عقب ‌نشینی و یا حداقل منصرف کردن آن از زیاده‌ خواهی‌های بیشتر است. متاسفانه در سفر اخیر رئیس ‌جمهور و هیئت همراه به آمریکا این رویکرد مشاهده نشد و واکنش دولت در نهایت از انتقاد لفظی فراتر نرفت! آقای روحانی عصر پنجشنبه هفته گذشته به تهران بازگشت. با مرور اظهارات مقامات ارشد دولت در نیویورک متاسفانه هیچ نشانه‌ای از برخورد عملی در مقابل دشمن و تلاش برای پایان دادن به عهدشکنی‌های آمریکا در برجام مشاهده نشد.

** توصیه های رییس جمهوری به سیستم آموزشی
سخنان رییس جمهوری در روز اول مهر، همزمان با به صدا در آمدن زنگ مدارس در سراسر کشور معطوف به انتقاد از محتوای کتاب های درسی و نحوه آموزش دانش آموزان در مدارس بود و بازتاب گسترده ای در روزنامه های امروز داشت.
روزنامه ایران در گزارشی با عنوان «رئیس جمهوری در آیین بازگشایی مدارس: تحمل نظر مخالف باید از مدرسه آموزش داده شود»، نوشت: رئیس جمهوری دیروز زنگ اول مهر را در هنرستان دخترانه شهید مدرس تهران به صدا درآورد تا رسماً 13 میلیون دانش‌آموز سال تحصیلی جدید 97-96 را آغاز کنند. دکتر حسن روحانی با تأکید بر اینکه محیط مدارس ما باید محیط اخلاق و ادب باشد، این پرسش را به‌ عنوان پرسش مهر مطرح کرد که چگونه باید درمحیط مدرسه تحمل و احترام به افکار دیگران و اخلاق و ادب را تمرین کنیم؟
روزنامه «همدلی» هم در گزارشی با عنوان «نسبت به زمانی که روحانی درس می ‌خوانده کتاب ‌ها هیچ تغییری نکرده‌ اند» آورد: بعد از این ‌که رئیس ‌جمهور روحانی روز گذشته، یک زنگ بنفش را در یکی از هنرستان ‌های دخترانه تهران، به صدا درآورد گفت که اصلا از وضعیت کتاب‌ های درسی راضی نیست؛ گفته‌ هایی که پیش از این تنها از زبان منتقدان تند و تیز سیستم آموزشی کشور، می ‌شد شنید؛ او گفته وقتی کتاب ‌های درسی را ورق می ‌زند، می ‌بیند نسبت به آن زمانی که خودش درس می ‌خوانده هیچ تغییر قابل ملاحظه ‌ای رخ نداده؛ البته چرا؛ جلد و فونت و عکس و این‌ ها عوض شده! او می‌گوید که ما داریم دانش‌آموزان را برای دیروز تربیت می‌کنیم در حالی‌که این غلط است و باید برای 12 سال آینده تربیتشان می‌کردیم.
به نوشته همدلی، کارشناسان می ‌گویند «مو، لای درزِ» صحبت‌های رئیس‌جمهور برای تغییر «کتاب‌ها و اولویت‌های آموزشی» نمی‌رود؛ آن‌ها این تغییر 180 درجه‌ای گفتمان به قول خودشان«آ پ»‌ای یا همان آموزش و پرورش را به فال نیک می‌گیرند اما با طرح لبخندی می‌گویند که از ما بپرسید می‌شود یا نمی‌شود؟
روزنامه «خراسان» هم در گزارشی با عنوان «انتقاد تند رئیس جمهور به محتوای کتب درسی/ پرسش مهر روحانی: چگونه بیاموزیم به افکار دیگران احترام بگذاریم؟» نوشت: روز گذشته همزمان با آغاز سال تحصیلی 97-96 رئیس جمهور و تعدادی از مسئولان با حضور در مدارس مختلف پایتخت زنگ آغاز به کار مدارس را در کنار دانش آموزان نواختند. حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی که در هنرستان دخترانه شهید مدرس پایتخت حاضر شده بود ضمن تاکید بر اهمیت تحمل افکار دیگران در محیط مدرسه پرسش مهر سال تحصیلی جدید را نیز با همین محتوا طرح کرد، با این مضمون که: « چگونه باید درمحیط مدرسه تحمل و احترام به افکار دیگران و اخلاق و ادب را تمرین کنیم؟» روحانی همچنین در بخش دیگری از سخنانش از محتوای کتاب های درسی انتقاد کرد.
در این بین روزنامه جوان در گزارشی با عنوان « تغییر با کدام تعبیر؟!» به انتقاد از سخنان روحانی پرداخت و با طرح این سوال که «وقتی رئیس ‌جمهور از لزوم تغییر در نظام آموزشی سخن می‌گوید دقیقاً از چه چیزی سخن می ‌گوید؟» چنین نگاشت: روز گذشته رئیس محترم جمهور، طی اظهاراتی در مراسم آغازین سال تحصیلی جدید، از ضرورت «تغییر» در نظام آموزشی صحبت کرد. آقای روحانی گفته است در چند دهه گذشته فقط «جلد، فونت و عکس» کتب درسی تغییر کرده است و «ما دانش‌آموزان را برای فردا تربیت نمی‌کنیم». صحبت‌های دکتر روحانی به همین جا ختم نمی‌ شود و در سرتاسر آن «تغییر» نهفته است. تغییرات در سیستم آموزشی مطابق آنچه مدنظر رئیس‌جمهور است، هرچند پرابهام می ‌نماید، اما مرور برخی وقایع در چند سال اخیر احتمالاً از این تغییرات ابهام ‌زدایی می ‌کند. تغییر دروس جهاد و شهادت از کتب درسی، دگرگون شدن محتوای برخی متونی که مروج ایثار و از خودگذشتگی بودند و در کنار همه اینها تغییرات اعمال شده در نتیجه پذیرش سند 2030 نشان‌ دهنده تحولاتی است که لزوماً به اسلامی ‌تر شدن دروس و تربیت دانش‌آموزان ایرانی منجر نمی‌ شود، اگر بر این عقیده نباشیم این تغییرات در پی زدودن یا کم‌ رنگ ‌تر کردن عقاید دینی آینده‌ سازان ایرانی است.
جوان افزود: اخیراً هم «تغییرات» مشابهی در ترکیه در جهت خلاف نظام آموزشی سکولار با گنجاندن درس «جهاد» ایجاد شده که با نگرانی سکولارها همراه بوده است. اینکه رئیس‌جمهور و وزیر آموزش‌و‌پرورش همزمان سیستم آموزشی کشورمان را مورد انتقاد جدی قرار دهند، قابل تأمل است، اما از این هم عجیب‌تر، لحن اظهارات این دو در مراسم آغاز سال تحصیلی است. صحبت‌های دیروز آقایان بطحایی و روحانی اظهاراتی است که منطقاً باید از لسان یک «منتقد» ابراز شود، نه اینکه بر زبان عالی‌ترین مسئولان آموزشی - تربیتی بیاید. 

** متن و حاشیه همه پرسی اقلیم کردستان
بررسی متن و حاشیه های مطرح در خصوص همه پرسی اقلیم کردستان عراق، یکی از محورهای خبری و تحلیلی در روزنامه های امروز بود.
روزنامه آرمان در یادداشتی با عنوان «همه‌ پرسی اقلیم کردستان در بن‌ بست کامل»، نوشت: همه ‌پرسی اقلیم کردستان عراق که منجر به جدایی این اقلیم از پیکره عراق خواهد شد، چالش جدیدی است که امنیت عراق و منطقه را تهدید خواهد کرد. به نظر می‌رسد آقای مسعود بارزانی در این شرایط حساس و با توجه به اینکه دولت مرکزی عراق درصدد پاکسازی کامل این کشور از وجود گروهک‌های تروریستی است، درصدد گرفتن امتیازات بیشتر از دولت مرکزی عراق است. مسعود بارزانی شرط‌هایی برای لغو همه‌پرسی قرار داده است؛ دریافت 30درصد از بودجه کل عراق برای اقلیم کردستان و همچنین پیوستن کرکوک به اقلیم کردستان و فروش نفت کرکوک به خارج جزئی از شرایط مسعود بارزانی است، اما دولت عراق با این شرایط مخالفت کرده است.
روزنامه «اعتماد» هم در یادداشتی با عنوان «پرچمی برای بحران و درگیری و اختلاف»، نوشت: همه‌پرسی یکجانبه در اقلیم کردستان عراق برای اعلام استقلال این استان از کشور متبوع خود که هم از نظر حقوق بین‌الملل و هم از نظر قوانین عراق خصوصا قانون اساسی این کشور مردود است موضوع ساده‌ ای نیست که بتوان از کنار آن عبور کرد. این اقدام سیاسی که جز اسراییل هیچ کشوری با آن به موافقت برنخاسته است قطعا دارای پیامدهای گسترده منطقه‌ای و تاریخی منفی خواهد بود و خشت کج اولیه‌ای است که امتدادش انواع بحران‌ها و هزینه‌سازی‌ها برای دولت‌ها و ملت‌های منطقه را در بر خواهد داشت. 
روزنامه جوان در گزارشی با عنوان «فرزند طالبانی از تعویق خبر داد، حزب بارزانی تکذیب کرد/ تنش شدید داخلی در آستانه همه‌ پرسی اقلیم»، نوشت: در آستانه همه ‌پرسی جدایی کردستان از عراق، فرزند جلال طالبانی، رهبر حزب اتحادیه میهنی از تعویق این همه‌پرسی خبر داده ولی حزب دموکرات این خبر را تکذیب و بر عزم اقلیم برای برگزاری همه ‌پرسی روز دوشنبه تأکید کرد. در آستانه همه‌پرسی جدایی کردستان از عراق، فرزند جلال طالبانی، رهبر حزب اتحادیه میهنی از تعویق این همه‌ پرسی خبر داده ولی حزب دموکرات این خبر را تکذیب و بر عزم اقلیم برای برگزاری همه‌ پرسی روز دوشنبه تأکید کرد. نشانه‌ ها از تنش کم‌ سابقه در منطقه اقلیم حکایت دارد. 
روزنامه «سیاست روز» هم در گزارشی با عنوان «گفت‌ وگو کلید حل اختلاف کردستان عراق» آورد: اصرار رئیس اقلیم کردستان عراق بر عدم عقب نشینی اربیل از برگزاری همه پرسی استقلال در حالی ادامه دارد که تقریبا همه کشورها با این جدایی مخالفند و برحفظ و وحدت یکپارچه عراق تاکید دارند. همه‌ پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق درحالی قرار است فردا برگزار شود که واکنش گسترده محافل سیاسی جهان را به دنبال داشته است. 
این روزنامه افزود: این تصمیم اقلیم کردستان عراق موجب واکنش‌های منفی کشورهای منطقه از جمله ایران و عراق و ترکیه را در پی داشت به طوری که این کشورها مخالفت جدی خود را با هرگونه تغییر در تمامیت ارضی کشورهای منطقه از جمله عراق اعلام کردند اما، دراین میان رژیم صهیونیستی همه‌پرسی برای استقلال شمال عراق را با جدّیت دنبال می‌کند.

منبع ایرنا