قراردادهای آی‌پی‌سی راه نجات میادین مشترک نفت و گاز از کمبود سرمایه
عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز گفت: توسعه میادین مشترک بدون جذب سرمایه‌گذاری به‌ویژه از مسیر قراردادهای آی‌پی‌سی ممکن نیست.
مهدی اسکروچی، عضو هیئت علمی بخش مهندسی نفت دانشگاه شیراز، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره توسعه میادین نفت و گاز اظهار کرد: توسعه صنعت نفت و گاز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا کشور ما ظرفیت بالایی برای افزایش توان تولید دارد. مهم‌ترین دلیل پایین بودن میزان تولید نفت و گاز، کمبود سرمایه‌گذاری کافی در توسعه میادین است.
وی ادامه داد: ما به حفر چاه‌های جدید نیاز داریم و در کنار آن باید از چاه‌های فعلی با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، برداشت بیشتری انجام دهیم، زیرا چاه‌های موجود ظرفیت تولید بالاتری نسبت به شرایط فعلی دارند.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: میادین مشترک باید در اولویت قرار گیرند، چراکه این میادین منابعی مشترک میان دو کشور هستند و هر میزان برداشت کمتر از سوی ما، به معنای از دست رفتن منابع در آینده است. در حالی که میادین سرزمینی در اختیار ما باقی می‌مانند، در میادین مشترک مهاجرت نفت و گاز اتفاق می‌افتد و کشور همسایه با برداشت بیشتر، موجب افت فشار و جابه‌جایی سیال به سمت خود می‌شود.
اسکروچی افزود: گرچه توسعه میادین مشترک هزینه‌بر است، اما نیازمند سرمایه‌گذاری گسترده‌تری نیز هست. با توجه به محدودیت منابع مالی کشور و مسائل مربوط به فروش نفت در شرایط فعلی، قراردادهای آی‌پی‌سی (IPC) می‌توانند به جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی کمک کنند. این امر از یک سو موجب افزایش تولید و از سوی دیگر موجب حضور سرمایه‌گذاران در پروژه‌های داخلی می‌شود.
وی با اشاره به ظرفیت قراردادهای آی‌پی‌سی در کاهش محدودیت‌های موجود تصریح کرد: این نوع قراردادها فرصت مناسبی برای جذب سرمایه‌گذار فراهم می‌کنند. سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران مانند برخی کشورهای منطقه از جمله عربستان و عراق بازدهی سریع دارد، اما به دلیل کمبود سرمایه، جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه میادین، به‌ویژه میادین مشترک، ضروری است.
او خاطرنشان کرد: جذب سرمایه خارجی افزون بر توسعه میادین، نقش حفاظتی در برابر تحریم‌ها دارد، زیرا سرمایه‌گذار خارجی برای حفظ سرمایه خود ناگزیر از تعامل اقتصادی با کشور ما خواهد بود.
این استاد دانشگاه در مورد برداشت کشورهای همسایه از میادین مشترک گفت: در شرایطی که مقررات مشخصی میان کشورها وجود ندارد، هر کشور به دنبال منافع حداکثری خود است و دستیابی به منافع مشترک تنها با تعامل ممکن است؛ با این حال، چنین تعاملی زمانی مؤثر خواهد بود که کشور مقابل با چالش‌هایی در تولید روبه‌رو باشد، مانند اینکه بخش مرغوب میدان در قلمرو ما واقع شده باشد.
اسکروچی در پایان اظهار کرد: روش‌های مختلفی برای تأمین مالی وجود دارد؛ از جمله بازار سرمایه، اما سودآوری پروژه‌ها عامل تعیین‌کننده جذب سرمایه است. اگر طرحی سودآور باشد، سرمایه‌ها به سمت آن هدایت می‌شوند و در غیر این صورت، سرمایه‌گذاران تمایلی به ورود نخواهند داشت، زیرا اولویت آنان حفظ منافع اقتصادی خود است.
ایران یکی از بزرگ‌ترین دارندگان ذخایر نفت و گاز جهان است و بیش از ۲۸ میدان مشترک با کشورهای همسایه دارد. بخش قابل‌توجهی از این میادین هنوز به مرحله توسعه کامل نرسیده‌اند و کشورهایی مانند قطر، عراق و عربستان با بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری و فناوری‌های نوین، برداشت بیشتری از این منابع انجام می‌دهند. به دلیل کمبود سرمایه‌گذاری، نوسان در فروش نفت و محدودیت‌های ناشی از تحریم، پروژه‌های توسعه‌ای صنعت نفت ایران با کندی پیش می‌رود. در سال‌های اخیر الگوی قراردادهای جدید نفتی یا آی‌پی‌سی (IPC) با هدف جذب سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی و انتقال فناوری معرفی شده است تا به‌عنوان جایگزینی برای قراردادهای سنتی بیع متقابل، زمینه توسعه سریع‌تر میادین به‌ویژه در مناطق مشترک را فراهم کند.
