وقتی انتخابات در شبکه‌های مجازی برگزار می‌شود

وقتی انتخابات در شبکه‌های مجازی برگزار می‌شود

این روزها علاوه بر خبرگزاری‌ها و مطبوعات، شبکه‌های اجتماعی نیز در تب و تاب فضای متاثر از انتخابات ریاست جمهوری دولت دوازدهم هستند؛ رسانه‌های نوینی که به اعتقاد بسیاری در جهت‌دهی به افکار عمومی نقش مهمی ایفا می‌کنند.

بسیاری از کارشناسان رسانه بر این باورند که شبکه‌های اجتماعی در چند سال اخیر تا اندازه‌ای سکان‌دار جریان‌های سیاسی در دنیا شده‌اند و اظهارنظرهای مداوم سیاسیون در رسانه‌های اجتماعی نیز مهر تاییدی بر این موضوع است؛ و حالا به نظر می‌رسد نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایران نیز همچون سایر رویدادهای سیاسی اخیر داخلی و خارجی، بی‌تاثیر از شبکه‌های اجتماعی نخواهد بود.

همانند انتخابات‌ ریاست جمهوری در چند دوره گذشته، هر یک از کاندیداها می‌توانند از طریق صداوسیما با مخاطبان خود ارتباط مستقیم برقرار کنند و از طریق این رسانه برنامه‌های خود را ارائه دهند. همچنین گردهمایی‌های هر یک از نامزدها، همایش‌ها، سفرهای استانی که می‌روند و ... از دیگر راه‌های برقراری ارتباط مستقیم میان مردم و نامزدهای انتخاباتی است. اما در عین حال باید به این نکته نیز توجه داشت که با گسترش شبکه‌های مجازی و حضور فعالانه عده زیادی کاربر در این شبکه‌ها، بخشی از زندگی اجتماعی مردم، خواه ناخواه در این فضا شکل گرفته است.

از سوی دیگر با توجه به تغییرات فضای رسانه‌ای، صداوسیما که از آن به عنوان رسانه‌ای «ملی» یاد می‌شود، دیگر همچون سابق قدرتمند و انحصاری نیست. حتی با وجود اینکه تنها رسانه پخش‌کننده مناظره‌های انتخاباتی صداوسیما است و از این جهت نقش مهمی در جریان‌سازی انتخاباتی ایفا می‌کند، ولی باز هم نتایج این جریان‌سازی اغلب در شبکه‌های مجازی نمود پیدا می‌کند؛ چراکه این شبکه‌ها به خوبی توانسته‌اند فرصت اظهار نظر را برای مردم به ویژه افرادی که هیچ‌گاه فرصت ابراز عقیده نداشته‌ یا به هر دلیلی اجازه آن را نداشته‌اند، فراهم کند.

از طرفی با وجود شبکه‌های اجتماعی، مخاطبان به راحتی می‌توانند نسبت به موضوعات مختلف واکنش نشان دهند و آنها را به بحث بگذارند؛ فضایی که به اعتقاد بسیاری می‌تواند مسیر دموکرات کردن اظهارنظرهای اجتماعی را در آینده هموارتر کند و از این پس مسؤولان نه تنها نمی‌توانند نسبت به جریان‌سازی‌های مجازی بی‌تفاوت باشند، بلکه خودشان نیز باید در این عرصه حضور فعالانه‌ای داشته باشند.

تاکنون نیز  بسیاری از اهالی سیاست در این شبکه‌های مجازی چه آنهایی که فیلتر شده و چه آنهایی که نشده‌اند حضور پیدا کرده‌اند و نسبت به موضوعات مختلف واکنش نشان می‌دهند و بیانیه منتشر می‌کنند.

در همین راستا وحید عقیلی (رییس دانشکده ارتباطات اجتماعی و خبر دانشگاه آزاد اسلامی) گفت‌وگویی با ایسنا انجام داده است. او معتقد است که «همان مساله‌ای که درباره اعتبار و صحت اخبار منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی مطرح است، درباره جریان‌سازی آنها نیز وجود دارد. به هر حال شبکه‌های اجتماعی به عنوان یک ابزار ارتباطی توانایی‌های زیادی دارند. اما اینکه جریان‌سازی‌های سیاسی و اجتماعی از سوی چه کسانی ایجاد می‌شود، بسیار حائز اهمیت است.»

او ادامه داد: اگر این جریان‌سازی از سوی آحاد مردم یعنی گروه‌های اجتماعی انجام شود، نمی‌تواند به عنوان یک جریان خنثی‌کننده خیلی قوی عمل کند و فقط می‌تواند نمایشی از شکل‌گیری افکار عمومی باشد.

عیقلی با اشاره به پیروزی امانوئل ماکرون در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، اظهار کرد: این اتفاق به خوبی به ما نشان داد که جریان‌سازی در طبقات بالا که مطمئناً مردم نیستند، انجام شد. اگر جریان‌سازی رسانه‌های اجتماعی به صورت طبیعی ناشی از کنش متقابل و فضای گفتمانی مردم باشد، به افکار عمومی تبدیل می‌شود و در فضای جامعه هم نمود پیدا می‌کند. اما اگر این جریان‌سازی در طبقات بالا و به صورت هدفمند صورت بگیرد، بحث متفاوتی است.

منبع خبر: ایسنا

نظرات کاربران