تنش و شعار درمان درد مردم نیست
کاستی‌های موجود در مسیر بهبود زندگی مردم، موضوع غیرقابل انکاری است که دولتمردان آن را پذیرفته و همواره عذرخواه بوده‌اند؛ اینکه اما با شعار و ادعای کاستن از این کاستی‌ها، دولت و جامعه وارد فاز تنش شود نه تنها درمان درد نیست بلکه باری بر دوش جامعه و دولت است.
دعوت به واقع بینی، تعامل، پرهیز از شعارزدگی و سیاست‌زدگی رویه دولتمردان طی ماه‌های گذشته بوده است. رییس جمهوری، معاونان، وزرا و سخنگوی دولت پس از هر هجمه به دولت و مخالفت بی‌منطق با برنامه‌ها، این درخواست‌ها و دعوت ها را به امید بهبود شرایط اقتصادی و حتی روانی مردم تکرار می‌کنند. توجه به واقعیات مطمئن بودجه نویسی، دیپلماسی، انتخابات، برنامه هسته‌ای، معیشت و اقتصاد، همه از مباحث کلان، علمی و عینی هستند که بیشترین چالش‌های چند دهه گذشته ایران چه در عرصه داخلی و چه خارجی در این حوزه‌های بوده است. پرداختن به هریک از آن‌ها در بستر شعار و با انگیزه تخریب سیاسی، نه تنها به کاهش این چالش‌ها یاری نمی‌رساند بلکه با سردرگمی‌های ایجاد شده، اصلاح مشکلات در این عرصه‌ها سخت‌تر هم می شود. شیوه‌ای که این روزها علیه تصمیمات و اقدامات دولت در هریک از این حوزه‌ها صورت میگیرد، نمونه عینی بهره‌گیری از شیوه اشاره شده است. کلی گویی، تقطیع، تحریف، اظهارنظرهایی که ریشه‌ای در واقعیت موضوع ندارند، بهانه گیری و بهانه جویی، این روزها رویه مخالفان دولت است که تداوم آن هشدار ضمنی رییس جمهوری و انتقاد صریح سخنگوی دولت را در پی داشت. حجت الاسلام «حسن روحانی» روز سه شنبه در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت بر ضرورت افزایش تعامل میان مسوولان دولتی و نمایندگان مجلس و توجه به واقعیات کشور در لایحه بودجه تاکید کرد. «علی ربیعی» هم در انتقاد از برخی شبهه افکنی‌ها با این مضمون که دولت منابع ارزی را ذخیره کرده تا با روی کار آمدن بایدن، قیمت دلار کاهش پیدا کند! از همگان به ویژه تریبون داران مسئول خواست از بیان موضوعی که درباره آن اطمینان ندارند؛ خودداری کنند. ربیعی تصریح کرد: «ظاهراً دوستان ما از آثار و تبعات این گفتار مطلع نیستند اگر این موضوع اندکی هم صحت داشته باشد یک خیانت بزرگ محسوب می‌شود و بیان این موضوع بدون تحقیق جفای بزرگ به ملت و دولت است.» شعارهای پوپولیستی و ایدئولوژیک و جناحی‌گری، در امر کشورداری نوین، نه تنها مطرود بلکه پاشنه آشیل تصمیمات، اقدامات و اظهارات مدیر و سیاستمدار است. در برابر اتکای تام به واقعیات موجود و ملموس کشور، منطقه، جهان، منابع مالی، روابط بین الملل، سرمایه اجتماعی و اقتضائات زمان و مکان همگی نقاط قوت زمامداران و مسوولان هستند که وقتی ویژگی‌های گروه نخست، جایگزین شاخصه های گروه دوم شوند؛ نه تنها توسعه و رشدی روی نخواهد داد، بلکه دارندگان ویژگی‌های نخست، هرآن گروه و شخصی را که دارنده ویژگی‌های گروه دوم باشد، تکفیر و بودجه نویسی‌اش را فروپاشاندن نظام سیاسی توصیف می کنند! بودجه و ضرورت پایان سیاست‌زدگی لایحه بودجه ۱۴۰۰ روز دوازدهم آذر تقدیم مجلس و همزمان با آن، انتقادات نمایندگان هم از این سند آغاز شد. هر روز بخشی از سند اداره اقتصادی کشور مورد انتقاد و هجمه قرار گرفت و در چهلمین روز تقدیم این لایحه، سخنگوی دولت بار دیگر مجبور به دفاع از این سند و پاسخ گویی به شبهات عجیب ایجاد شده در این زمینه شد. ربیعی گفت: «لایحه بودجه ماحصل مطالعات و بررسی‌های تفصیلی و همه جانبه کارشناسان خبره دولت با توجه به الزامات و اقتضائات اقتصادی کشور بوده و بر اساس قواعد و شرایط کشور تهیه و تنظیم شده است.» یکی از این اقتضائات اقتصادی که سخنگوی دولت به آن اشاره کرده است، موضوع کاهش اتکای اقتصادی به درآمدهای نفتی است. از اواسط سال ۹۷ که «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا در راستای اجرای کارزار تحریمی خود، خرید نفت از ایران را برای همه جهان ممنوع کرد و صادرات آن به کمترین میزان خود دستکم در دو دهه گذشته رسید، دولت دوازدهم برای کاستن از میزان تاثیر نفت در تامین منابع مالی اداره کشور، گام‌های اساسی برداشت و این برای اقتصاد همیشه وابسته و نفتی ایران هم دشوار و هم البته افتخار آفرین است، افتخاری که گرچه برخی در لفظ برای به دست آوردن آن به دولت بارک الله می‌گویند اما هرگز از سختی‌های مسیر دشوار رسیدن به آن سخنی به میان نمی‌آورند. با این همه اما دولت خواستار پایان سیاست زدگی دستکم در زمینه لایحه بودجه است. رییس جمهوری در همین راستا و بار دیگر در جلسه روسای سه قوه تاکید کرده است: «تلاش می کنیم نظرات دولت و مجلس به هم نزدیکتر شود و ما بتوانیم به اهدافی که در این لایحه مورد نظر بوده است، توسط کمیسیون تلفیق و بعد مجلس شورای اسلامی- با نزدیک شدن افکار و همفکری‌هایی که باید در این زمینه انجام بگیرد- برسیم.».ربیعی هم تصریح کرده است: «ما قطعا انتظار داریم که در بیان مسائل بحث‌های اقتصادی و کارشناسی صورت بگیرد. ما به دلسوزی دوستان اعتقاد داریم و در کنار هم می‌توانیم بودجه مطلوبی را برای ۱۴۰۰ بدون هیاهوهای سیاسی داشته باشیم.» تنش سیاسی، رنج مضاعف جامعه بمباران خبری جامعه‌ای که با انواع دشواری‌های معیشتی روزگار می‌گذراند؛ رویه بسیاری از رسانه‌های فارسی زبان خارج از ایران است و گرچه تلخی و ناامیدی این جنگ روانی میان مردم احساس می شود اما انتظاری جز این از رسانه‌های پترودلاری نیست. در کنار این پروپاگاندای خبری و در حالی که نگرانی از کرونا، تحریم و آینده تمرکز دولت و مردم را برهم می زند؛ انتشار برخی اظهارات از سوی شماری، بر روان جامعه رنجی مضاعف تحمیل می‌کند. سخنگوی دولت در این زمینه تصریح می کند: «درخواست من نه به عنوان سخنگوی دولت بلکه به عنوان یک فرد عضو جامعه ایران این است که تعابیر تندی مانند فروپاشی نظام، یا اینکه سهم دلال‌ها در این بودجه زیاد است، استفاده نکنیم. ما این تعابیر را بیشتر از آن سوی آبها می‌شنویم. اینها تعابیر درستی نیست و روح جامعه را آزرده می‌کند.» دولت را متهم به فروپاشی، دلارپاشی، دلالی و انواع اتهامات می‌کنند بی‌آنکه از تبعات این نوع اظهارنظر آگاه باشند و بدانند که شرایط روانی برای مردمی که دولت خود را متهم به این اقدامات بدانند؛ تا چه میزان دشوار است. با این همه ربیعی امیدوار است، اینگونه موارد دیگر شنیده نشود؛ چرا که دولت، حاکمیت و مردم هم در مقابل جنگ اقتصادی و هم جنگ روانی قرار داشته و دارند. به تاکید رییس جمهوری مسائل کلان و راهبردی کشور باید به دور از تنش و رفتارهای سیاست‌زده در فضای آرام و منطقی، تدبیر و برنامه‌ریزی شود. اگر جز این در امور اجرایی و تصمیم گیری رخ دهد، شاید دولت تدبیر و امید در مدت باقی مانده بخش بزرگی از انرژی خود را صرف پاسخگویی به شبهات کند اما دولت‌های آینده هم با این میزان پمپاژ ناامیدی، سرمایه اجتماعی و اعتماد سیاسی چندانی از سوی مردم نباید انتظار داشته باشند. دولت‌هایی که روسای آن‌ها از هم اکنون تحرکات انتخاباتی خود را با هجمه به دولت و دخالت در کارهای اجرایی آغاز کرده‌اند بی آنکه بدانند این رویه بر شاخه نشستن و بن بریدن است و آنچه بیش از هر موضوع دیگری به کار دولت آینده خواهد آمد، اعتماد مردم و امید آن‌ها به بهبود شرایط کشور است.
