مدیر بخش خاورمیانه و آسیا-اقیانوسیه اندیشکده "بنیاد خاورمیانه" گفت تلاش رئیس جمهوری آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در اصل نمایش قدرتی به طرفداران خود برای تثبیت پایگاه انتخاباتی است.

"جان کلابرسه" روز یکشنبه در گفت‌وگوی اختصاصی با ایرنا درباره تلاش رژیم ترامپ برای جلوگیری از پایان دوره ممنوعیت تسلیحاتی ایران و اجرای سازوکار ماشه شورای امنیت اظهار کرد نمی‌توان درک کرد آمریکا بر چه اساسی می‌خواهد اعضای دیگر شورای امنیت را قانع کند که ایران برجام را زیر پا گذاشته است و باید تحریم‌های پیشین را دوباره بازگرداند.

وی ادامه داد: همانطور که می‌دانید در هجدهم اردیبهشت ۹۷، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا یک دستور ریاستی با عنوان"پایان مشارکت ایالات متحده در برجام و انجام اقدامات تازه برای مقابله با نفوذ مضر ایران و بستن راه ایران به سوی جنگ افزارهسته‌ای" امضا کرد.

این استاد دانشگاه آمریکا اضافه کرد: تا آنجایی که من متوجه می‌شوم، این دستور پایه  "خروج رسمی" ایالات متحده از برجام را تشکیل داد و راه را برای بازگرداندن تحریم‌های یکجانبه و فشار آمریکا بر دیگران برای پیروی از این تحریم‌ها هموار کرد.

ایرنا پرسید که از منظر حقوقی، اینکه حدود یک ماه پیش، وزیر خارجه آمریکا پیگیر تهیه سندی شده است که ادعا می‌کند آمریکا در توافق هسته‌ای "یک کشور عضو" باقی مانده است، چگونه می‌توان توضیح داد.

کلابرسه پاسخ داد: من تخصص حقوقی ندارم که بتوانم بگویم آیا از منظر حقوقی  استدلال آمریکا قانع کننده است یا خیر. اما به نظر من دولت ترامپ به ۲ دلیل تلاش می‌کند که این موضوع را پیش ببرد.

وی توضیح داد: نخست اینکه می‌خواهد از آن  به عنوان ابزاری برای تمدید ممنوعیت تسلیحاتی ایران استفاده کند و دوم اینکه از آن به عنوان یک ابزار سیاسی برای بهره‌برداری داخلی سود ببرد تا به بخشی از پایگاه انتخاباتی خود نشان دهد که به تعهدات گذشته خود پایبند است.

این کارشناس امور بین‌الملل افزود: با توجه به نکته نخست درباره ادامه ممنوعیت تسلیحاتی، به نظر می‌رسد که دولت ترامپ تلاش دارد دولت‌های مشارکت‌کننده در برجام را با خود همراه کند تا آنها از  تمدید این ممنوعیت، در شورای امنیت پشتیبانی کنند.

کلابرسه ادامه داد: اگر آنها به خواسته آمریکا تن ندهند و این کار را نکنند، چالش تهدیدآمیز بعدی این خواهد بود که ایالات متحده می‌تواند و حق خواهد داشت که خواستار اجرایی شدن سازوکار ماشه شود.

وی تصریح کرد:  بعید است چین یا روسیه با تمدید ممنوعیت تسلیحاتی متعارف ایران همراه شوند. اعضای اروپایی دائم شورای امنیت - انگلیس و فرانسه - احتمالا امیدوار هستند که مسکو یا پکن مانع از عملی شدن این تلاش (آمریکا) شوند.

عضو اندیشکده بنیاد خاورمیانه تاکید کرد: بر اساس برجام، ایالات متحده باید نخست نشان دهد که دلیل انکارناپذیری برای "سازوکار ماشه" وجود دارد. به باور من، هیچ مدرک مشخصی مبنی بر عدم پایبندی ایران به برجام وجود ندارد. بنابراین، درک این موضوع دشوار است که واشنگتن چگونه می‌خواهد ادعای خود را پیش ببرد و به کرسی بنشاند.

کلابرسه جنبه داخلی تلاش دولت ترامپ برای تمدید ممنوعیت تسلیحاتی ایران را مهم دانست و گفت: این موضوع بعد سیاست داخلی به ویژه در گرماگرم فصل انتخابات ایالات متحده را نیز دارد. رئیس جمهوری ترامپ و پمپئو وزیر خارجه وی، مدتی است که در موضع دفاعی قرار گرفته‌اند. مانور آنها برای تمدید ممنوعیت تسلیحاتی و بازگرداندن فوری تحریم‌های شورای امنیت، تلاشی برای خروج از لاک دفاعی و بالا بردن جایگاه داخلی و تثبیت پایگاه انتخاباتی آنهاست.

وی با بیان اینکه طی چند هفته گذشته، ترامپ در داخل و خارج به چند مانور دست زده است، اظهار کرد: وی از ماموران پلیس پشتیبانی کرده است، با یک کتاب مقدس در جلوی یک کلیسای تاریخی که در جریان اعتراضات آسیب دیده بود، ظاهر می‌شود و خواستار تسریع در تایید انتصاب قضات محافظه کار شده است.

استاد روابط بین الملل دانشگاه آمریکایی واشنگتن یادآور شد: در جبهه سیاست خارجی، ترامپ از خروج قریب الوقوع نزدیک به ۱۰ هزار سرباز آمریکایی از آلمان و لغو تعهد خود به توافقنامه آسمان باز خبر داده است. وی سپس به تحریم چین به دلیل سیاست‌های این کشور در هنگ کنگ و نسبت به تایوان تهدید کرده است.

کلابرسه توضیح داد: از این رو، به نظر می‌رسد که نتیجه کار چندان از منظر سیاسی داخلی اهمیتی در برابر ارزش روند تلاش برای تمدید ممنوعیت‌های ایران نداشته باشد. اگر رویکرد دولت ترامپ برای تمدید ممنوعیت تسلیحاتی یا بازگرداندن تحریم‌های ایران موفق شود، می‌تواند اعلام "پیروزی" کند.

وی خاطرنشان کرد: در صورت عدم موفقیت، ادعا خواهد کرد که تمام تلاش خود را به کار برده است اما کشورهای رقیب و متحدان ناتوان آمریکا، آن را ناکام گذاشتند.

این تحلیلگر مسایل بین‌الملل درباره برخی اظهارات مبنی بر اینکه کاخ سفید به دنبال غیرممکن ساختن بازگشت احتمالی رئیس جمهوری بعدی به برجام است، هم گفت: در مورد اینکه آیا ممکن است بایدن به برجام بازگردد، من چندان مطمئن نیستم.

کلابرسه افزود: شاید تیم او تلاش کند که روی لبه برجام حرکت کند، به این معنی که راهی برای بازگشت به آن مطرح کند و همزمان خواستار تجدید نظر در آن و گسترش دامنه مذاکرات فراتر از مساله هسته‌ای شود.