اخیرا شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفته است که «فروش تعهدی» به جای فروش استقراضی طراحی شده که سازمان بورس اجرای آن را دنبال می‌کند. در مورد اینکه قصد مدیران بازار سرمایه از تنوع‌سازی ابزارهای مالی چیست؟

باید اذعان کنم که در کل هدف از تنوع ابزارهای مالی جدید در هر بازاری از جمله بازار سرمایه ایران این است که بازارها جوابگوی سرمایه‌گذارانی که ذائقه‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری به جهت ریسک‌پذیری دارند، باشند. به این معنا که سرمایه‌گذارانی که ریسک‌پذیر یا ریسک‌گریز هستند و سرمایه‌گذارانی که ریسک‌پذیری‌شان در حد متوسطی قرار دارد، با معرفی ابزارهای جدید پرریسک، کم‌ریسک‌ یا با ریسک میانه برای ورود به بازار سرمایه به منظور انجام سرمایه‌گذاری تشویق و ترغیب ‌شوند. بنابراین این افراد از ابزارهای مالی جدید بهره‌مند می‌شوند که قبل از آن در بازار سرمایه وجود نداشته است. همچنین، با ترکیب ابزارهای مالی جدید مثل فروش تعهدی در کنار خرید سهام یا ابزارهای دیگر می‌توان ریسک‌ سرمایه‌گذاری و ریسک پرتفوی را مدیریت کرد. در مجموع، ورود ابزارهای مالی جدید به هر بازاری به منظور تحقق این دو هدف صورت می‌گیرد. برخی می‌گویند در مورد ورود ابزارهای مالی جدید به بازار سرمایه صحبت‌های متنقاضی صورت می‌گیرد و قبلا بحث بر این بود که فروش استقراضی در بازار سرمایه رونمایی شود و بنابراین می‌توان گفت یک عدم هماهنگی منسجم در ارکان بازار سرمایه وجود دارد. اما من این اظهارات را رد می‌کنم. به نظر من، دلیل این ماجرا این است که چون بازارهای پولی و مالی ما از جمله بازارهایی هستند که باید مبتنی بر شرع باشند ابزارهای مختلفی که برای این بازارها تعریف می‌شود و قرار است اجرایی شوند، باید ابزارهایی باشند که برای مثال در مورد سازمان بورس، کمیته فقهی سازمان بورس آن را از لحاظ شرعی تایید کند. نکته‌ای که در این میان وجود دارد، البته گمان من این است که شاید اینکه قبلا اعلام شد قرار است فروش استراضی در بازار سرمایه رونمایی شود و بعد گفته شد که مقرر شده فروش تعهدی جایگزین فروش استقراضی شود، به این دلیل است که کمیته فقهی سازمان بورس فروش استقراضی را به لحاظ شرعی بودن تایید نکرده است و شرط و شروطی بیان شده است که در نتیجه سازمان بورس به این نتیجه رسیده که از فروش استقراضی صرف نظر کند و به سراغ ابزار مالی جدیدی برود که احتمالا با محدودیت‌ها و مسائل کمتری همراه است و به لحاظ شرعی هم مشکلی در مورد استفاده آن در بازار سرمایه وجود ندارد. بنابراین نمی‌توان گفت که صحبت‌های متناقضی که از سوی مسئولان بورسی در مورد ورود ابزارهای مالی به بازار می‌شود نشانگر عدم انسجام و وحدت نظر است.

 آرمان