خروج از برجام و پایان تعهدات هسته ای ایران از دید تحلیلگران هدفی است رییس جمهوری آمریکا برای اعمال فشارهای مضاعف بر تهران دنبال می کند؛ هدفی که گویای نوعی خطای محاسباتی و شناخت ناکافی ترامپ از واقعیت و سیاست های ایران است.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، با گذشت بیشتر از یک ماه از خروج ایالات متحده از توافق هسته ای، تحلیل های گوناگونی از سوی رسانه ها، کارشناسان و نیز مقامات کشورهای جهان ارائه شده است. چند روز قبل «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان در سخنانی هدف استراتژیک آمریکا پس از خروج از برجام را افزایش تحریم و فشار جهت وادار کردن تهران به اتخاذ تصمیمی به منظور خروج از برجام عنوان کرد. وی شرایط را اینچنین تحلیل کرد که ایالات متحده به عنوان قدرت اول اقتصادی دنیا تلاش می کند با افزایش محدودیت ها ایران را به خروج از برجام مجبور سازد. 
تحلیلگران مسائل بین المللی تاکید دارند از ابتدای دوره ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» آشکار بود که وی به دنبال نابودی این توافق است اما به گونه ای عمل می کرد تا هزینه این اقدام را کاخ سفید پرداخت نکند. رئیس جمهوری آمریکا و مشاوران وی تلاش بسیاری را به کار بستند تا با همکاری متحدان، عرصه را به گونه ای بر ایران تنگ کنند که تهران راهی جز ترک توافق هسته ای نداشته باشد. در آن شرایط ایران به عنوان مقصر اصلی ناکام گذاشتن برجام هدف حملات همه جانبه جهانی قرار می گرفت. 
این راهبرد آمریکا که حتی پس از خروج از توافق هم دنبال شد مورد انتقاد برخی اعضای 1+5 قرار گرفت. «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه چند هفته قبل خطاب به همتای آمریکایی خود از ترامپ خواست اقداماتی را انجام ندهد که ایران وادار به خروج از برجام شود. به نوشته خبرگزاری روسی «اسپوتنیک» وی پیش از نشست جی 7 در کانادا اظهار داشت اگر واشنگتن از توافق هسته ای رئیس جمهوری پیشین (باراک اوباما) رضایت ندارد مانع پایبند بودن دیگر کشورها به برجام نشود و ایران را مجبور به ترک توافق نکند. 
تاکنون سیاست خارجی منطقی کشورمان باعث شکست این ترفند ترامپ شده و در نهایت کاخ سفید تنها کشور از اعضای 1+5 بود که از برجام خارج شد. برخی رسانه ها و تحلیلگران آمریکایی نیز در خصوص اتخاذ خط مشی صحیح در قبال ایران به تصمیم گیران کاخ سفید هشدار می دهند و خواستار اصلاح این رویه اند. 
تارنمای نشریه «آتلانتیک» در مورد سناریوهای آمریکا برای دوره پس از خروج برجام نوشت: همکاری اروپا، چین و روسیه با ایران از تاثیر تحریم های آمریکا کم می کند. در این صورت امکان حضور ایران در برجام وجود دارد. در این شرایط اگر ایالات متحده اقدامی فراتر از ادعاهای قبلی خود انجام ندهد بود یا نبود کاخ سفید در توافق برای ایران فرقی ندارد. 
حال اگر ایالات متحده خود را در حاشیه ببیند تلاش می کند از ابزارهای دیگری برای رسیدن به اهداف خود علیه ایران استفاده کند. به نوشته آتلانتیک ممکن است پس از خروج آمریکا از توافق، ایران هم توافق هسته ای را ترک کند. در این حالت اروپا و آمریکا ممکن است برای اعمال تحریم های سخت با یکدیگر توافق کنند. البته تاکنون اقدام آمریکا علیه ایران و برجام مشروعیت بین المللی نیافته است زیرا واشنگتن کلید فروپاشی توافق را فشرد و مسئول تبعات آن است. 
در رویکردی متفاوت با نگاه آتلانتیک، تارنمای «هیل» (THE HILL) که به صورت غیررسمی نهاد رسانه ای کنگره به شمار می رود در گزارشی تصریح داشته خروج آمریکا از برجام و پس از آن سخنان مایک پومپئو نشان می دهد که آمریکا به دنبال عادی سازی روابط با ایران در قبال تغییر رفتار تهران از طریق فشار حداکثری است اما ایران وارد چنین مذاکرات جامعی نخواهد شد. 
این تحلیل یکی از گزینه هایی را که ترامپ می تواند جایگزین فشار بر ایران سازد، ادامه پایبندی آمریکا به برجام و ارائه برخی امتیازهای مالی، تجاری و نفتی در قبال توافق با تهران دانسته است. بر این اساس، آمریکا به جای تشدید محدودیت ها علیه ایران بهتر است در عمل برخی منافع توافق را به ایران برساند و تهران را به ادامه همکاری دلگرم سازد. 
به نوشته رسانه کنگره آمریکا باید راهکاری برای ادامه توافق هسته ای از طریق سازمان ملل متحد اندیشیده شود تا ایران در زمینه اجرای آن انگیزه کافی داشته باشد. 
روزنامه «نیویورک تایمز» به تازگی در گزارشی به این موضوع پرداخته و عنوان داشته نظر ترامپ تا حدودی درست است که خروج آمریکا از برجام را عامل فشار گسترده بر ایران به ویژه در حوزه اقتصاد می داند اما این فرایند در مورد ایران درست عمل نکرد و ادعاهای ترامپ مبنی بر این که رویکردهای سیاسی وی در دوره ریاست جمهوری، باعث تغییر سیاست های منطقه ای ایران شده، نادرست است.
روزنامه «واشنگتن پست» هم در این زمینه ترامپ را بی اطلاع از ویژگی های مذهبی و ملی گرایانه ایرانیان دانست و آورد: رئیس جمهوری آمریکا آشکارا اعلام کرده که به دنبال تغییر نظام در ایران است اما سیاست های وی چنین هدفی را برآورده نمی کند. برخلاف تصور ترامپ، خروج آمریکا از توافق هسته ای نه تنها نیروهای اجتماعی و داخلی ایران را تضعیف نکرد بلکه بازیگران خُرد بومی را به اندازه ای تقویت ساخت که احتمال تقابل با آمریکا افزایش یافته است. 
تحلیل روزنامه واشنگتن پست این تحولات را پیامد ناخواسته خروج آمریکا از برجام دانست و افزود پشت کردن واشنگتن به برجام احساسات ضدآمریکایی در ایران را تشدید کرد. تاکنون فشار برای تغییر نظام ایران نتیجه عکس داده است زیرا ایرانی ها هرگاه با تهدید بزرگ خارجی روبرو می شود هویت فرهنگی آن ها زنده تر می شود. ترامپ درک درستی از تحولات اجتماعی ایران ندارد. به همین دلیل آمریکا نباید به پاسخ ایران مانند واکنش یک دولت پوپولیست به فشارهای خارجی بنگرد زیرا ممکن است به نتایجی غیرقابل تصور برای کاخ سفید منجر شود.