سید جواد موسوی، مدیر کالایی کارگزاری اطمینان سهم

  عرضه ها

  حجم کل عرضه مواد پلیمری در ۱۰ ماهه نخست سال ۱۳۹۴ برابر با ۳ میلیون  و ۳۸۰ هزار تن بوده که این حجم در مدت مشابه در سال ۱۳۹۳ برابر با ۳ میلیون و ۴۴۴ هزار تن است، مقایسه حجم ها نشان از کاهش ۶۴ هزار تنی حجم عرضه ها در سال ۱۳۹۴ به نسبت با سال گذشته دارد، که کاهش قابل توجهی می باشد. البته لازم به ذکر است که تا ماه هفتم (مهر ماه) حجم عرضه های سال جاری ۷۰ هزار تن از سال گذشته بیشتر بود ولی چون حجم عرضه های مهر، آبان و آذر ماه ۱۳۹۳ به ترتیب و به میزان ۸۵، ۵۹ و ۶۴ هزار تن بیشتر از حجم عرضه های مهر، آبان و آذر ماه ۱۳۹۴ است، در مجموع حجم عرضه های سال گذشته بر حجم عرضه های سال جاری به میزان ۶۴ هزار تن پیشی گرفته است.

    کاهش حجم عرضه ها در مهر،آبان و آذر ماه سال جاری  به نسبت با سال گذشته: بر اساس اطلاعات نمودارها، حجم عرضه ها در سه ماهه اول سال ۱۳۹۴ به مراتب از سال ۱۳۹۳ بیشتر است، ولی در تیر و مرداد  ماه ۱۳۹۴ حجم عرضه ها به نسبت به سال گذشته به ترتیب  ۶۰ هزار و ۳۷ هزار تن کاهش را نشان می دهد، که عمده این کاهش به دلیل کاهش حجم تولید پتروشیمی ها و به دلایلی چون رکود در بازار داخل و عدم ثبات قیمت نفت و کاهش شدید صادرات در سال ۹۴ و همچنین افزایش چشمگیر و بعضا صوری حجم عرضه ها در نیمه دوم تیر ماه ۱۳۹۳ در واکنش پتروشیمی ها به تغییر مبنای نرخ گذاری محصولات پلیمری از ارز مبادله ای به نرخ ارز آزاد بود. از طرف دیگر حجم عرضه های خارج از بورس و به صورت کاملا غیر شفاف در سال ۱۳۹۴ بیشتر از سال گذشته شد.

     البته در شهریور ماه مجددا حجم عرضه ها در سال جاری ۲۸٫۲۰۰ تن از حجم عرضه های سال ۱۳۹۳ پیشی گرفت، که به نظر می رسد، بیشترین عامل موثر کاهش حجم فروش های خارج از بورس پتروشیمی ها باشد.

  اما در مهرماه سال جاری حجم عرضه ها به نسبت به سال گذشته کاهشی ۸۵ هزار تنی را تجربه کرده است که کاهشی بسیار چشمگیر و عجیب می باشد، که یکی از نتایج آن  در بازار داخل هم افزایش شدید نرخ در بسیاری از گریدها به صورت مقطعی و معامله با قیمت سقف در بسیاری از گروه ها می باشد.

  این کاهش حجم عرضه ها فقط به مهر ماه محدود نشد و در آبان ماه نیز حجم عرضه های سال جاری ۵۹ هزار تن کاهش را نشان می دهد که باز هم رقم بسیار قابل توجهی می باشد، نتیجه این اقدامات افزایش قیمت ها بوده است.  

در آذر ماه ۱۳۹۴ نیز با وجود افزایش حجم ۴۲ هزار تنی حجم معاملات به نسبت به آبان ماه ۱۳۹۴ باز هم حجم عرضه ها در سال جاری به نسبت به آذر ماه ۱۳۹۳ کاهشی ۶۴ هزار تنی را نشان می دهد که به بیشتر به دلایلی چون افزایش حجم صادرات پتروشیمی ها به نسبت به سال گذشته می باشد.  

در دی ماه ۱۳۹۴ باز هم تحت تاثیر سقوط قیمت نفت صادرات محصولات با مشکل مواجه شده و پتروشیمی ها حجم محصول بیشتری را در بورس عرضه کردند، به این دلیل حجم عرضه در دی ماه سال جاری به حجم عرضه در دی ماه سال ۹۳ نزدیک شده و تنها ۱۲ هزار تن کمتر است.

  مقایسه تقاضا در ۱۰ ماهه نخست سال ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴

  حجم کل تقاضا در سال ۱۳۹۴ حدودا برابر است، با چهار میلیون و ۶۸۷ هزار تن، این در حالی است که تقاضا در سال ۱۳۹۳ چیزی در حدود ۲ برابر سال ۱۳۹۴ بوده و برابر با هفت میلیون و ۷۹۸ هزار تن می باشد، این مقایسه نشان از کاهش سه میلیون و ۱۱۱ هزار  تنی حجم تقاضا در ۱۰ ماهه اول سال ۱۳۹۴ به نسبت با سال گذشته را دارد. حجم عظیمی از این کاهش به دلیل واقعی تر بودن تقاضا ها در سال جاری است.

     در مرداد ماه اختلاف تقاضای سال ۱۳۹۴ برابر با ۶۰ هزار تن می باشد که این مورد دیگر به تقاضای کاذب مربوط نمی باشد و دلیل اصلی آن عمیق تر شدن رکود در سال ۱۳۹۴ به نسبت با سال گذشته می باشد.  

ولی در شهریور ماه سال جاری حجم تقاضا ۱۴۰ هزار تن بیشتر از سال ۱۳۹۳ می باشد، که هم حجم قابل توجهی بوده و هم نشان از حرکت بازار به سمت رونق را داشته و این در حالی است که رکود عمیق حاکم بر این صنعت در سال ۱۳۹۳ از شهریور ماه وارد فاز جدیدی شده بود و حجم تقاضا کاهش چشمگیری یافته بود.  

افزایش تقاضای مهر ماه ۱۳۹۴ و ایجاد اختلاف فاحش با مدت مشابه سال ۱۳۹۳: همانطور که در نمودار ها مشخص است، حجم تقاضا در ۴ ماهه اول دو سال ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ اختلاف زیادی دارد و دلیل اصلی این اختلاف وجود تقاضای کاذب در سال ۱۳۹۳ و توسط دلالان بازار پتروشیمی است.  

  حجم تقاضای مهر ماه سال جاری ۵۰۰ هزار تن بیشتر از سال گذشته می باشد، نکته منفی در رابطه با این افزایش شدید تقاضا در مهر ماه سال جاری کاذب بودن بخش زیادی از آن می باشد، زیرا این افزایش تقاضا در صورتی داده مهم و مثبتی می باشد که متناسب با آن شاهد افزایش حجم معاملات هم بود، ولی در اینجا مشاهده می شود که تنها تقاضا نسبت به سال گذشته بیشتر شده است و حجم معاملات کاهش را نشان می دهد و این افزایش حجم تقاضا فقط به افزایش قیمت معاملات منجر شده است.  

و اما در آبان ماه با وجود کاهش ۲۰۰ هزار تنی تقاضا به نسبت به مهر ماه باز هم حجم تقاضا در این ماه ۲۱۵ هزار تن بیشتر از آبان ماه ۱۳۹۳ می باشد، با وجود مثبت بودن این روند ولی باز هم باید گفت که  این افزایش تقاضا تنها در صورتی مفید است که متناسب با آن حجم معامله هم افزایش یابد، ولی در اینجا مشاهده می شود که فقط حجم تقاضا با سال گذشته دارای اختلاف فاحش می باشد و حجم معامله باز هم به نسبت به سال ۱۳۹۳ کمتر می باشد.

  در آذر ماه حجم تقاضا در دو سال ۱۳۹۴ و ۱۳۹۳ به هم نزدیک شده است و حجم تقاضا در سال جاری تنها ۲۸ هزار تن از آذر ماه سال گذشته بیشتر می باشد و در واقع کاهشی ۱۸۷ هزار تنی را به نسبت به ماه گذشته تجربه کرده است. لازم به ذکر است که در آذر ماه ۱۳۹۳ به دلایلی چون رکود عمیق در کنار بالا بودن قیمت های پایه در بازار ایران به نسبت با کشورهای دیگر حجم تقاضا به شدت پایین بود و می توان آذر و دی ماه سال ۱۳۹۳ را اوج رکود صنعت پتروشیمی دانست.

  در دی ماه سال جاری حجم تقاضا مجددا بر حجم تقاضای سال گذشته پیشی گرفته و ۱۷۴ هزار تن بیشتر می باشد که بیشتر تحت تاثیر کاهش نرخ های پایه و افزایش تولید در صنایع پایین دستی و همچنین فعالیت کدهای معاف از مالیات ارزش افزوده می باشد، در سال گذشته در دی ماه صنعت پلیمر در رکود بسیار سختی به سر می برد و حجم تقاضا و معاملات در کمترین حد قرار داشت ولی اوضاع در دی ماهه سال جاری به نسبت بهتر از سال گذشته می باشد.  

حجم معاملات

  حجم کل معاملات در۱۰ ماهه اول سال ۱۳۹۴ برابر با یک میلیون و ۶۳۵ هزار تن می باشد، که در مقایسه با حجم معاملات یک میلیون و ۸۲۲  هزار تنی در سال ۱۳۹۳ کاهشی در حدود ۱۸۷ هزار تن را نشان می دهد که رقمی بسیار قابل توجه برای صنعت پلاستیک می باشد، زیرا می توان گفت حجم معاملات تا حدودی مصرف واقعی مواد پلیمری در صنعت پلاستیک را نشان می دهد؛ که خود نشان از تعطیلی و یا نیمه تعطیل شدن بسیاری از واحد های تولیدی در ۵ ماهه ابتدایی سال ۱۳۹۴ دارد، زیرا از مرداد ماه سال جاری شاهد کاهش اختلاف بین دو سال هستیم و در آبان ماه سال جاری حجم معاملات به میزان حجم معاملات در سال ۱۳۹۳ بسیار نزدیک شده بود و این روند رو به رشد در ماه آذر نیز ادامه یافته و ۴ هزار تن از اختلاف بین دو سال کاسته شده است. و اما حجم معاملات در دی ماه سال ۹۴ بر دی ماه سال گذشته پیشی گرفته و ۵۸ هزار تن بیشتر می باشد که حجم بسیار خوبی می باشد و نشان از کاهش شدید رکود در سال جاری به نسبت به دی ماه سال گذشته دارد.

    حجم معاملات در دو ماه اول سال ۱۳۹۴ به حجم معاملات در سال گذشته بسیار نزدیک است و این امر نشان از از نزدیک بودن مصرف نهایی مواد اولیه پلیمری در دو سال و با وجود رکود عمیق در سال ۱۳۹۴ دارد و خود داده جالبی است ، ولی با توجه به نمودار در خرداد و تیر ماه فاصله  بین حجم معاملات در دو سال ۹۳ و ۹۴ بیشتر و بیشتر می شود؛ به نظر می رسد افزایشی بودن  قیمت های پایه برای این دو ماه عامل بسیار مهمی در این وضعیت بوده، بعداز افت قیمت های جهانی فعالان بازار کاملا محافظه کار شدند و حجم معاملات به شدت کاهش یافت ولی در مرداد ماه و بعد از افت های متوالی قیمت بود که تقاضا و حجم معاملات تا حدودی افزایش یافت و شکاف بین حجم معاملات در دو سال کمتر از قبل شده و به هم نزدیک شدند،  به گونه ای که اگر به روند دقت شود مشخص است، که حجم معاملات در خرداد ماه سال جاری به نسبت با سال گذشته چیزی در حدود ۸۵ هزار تن کاهش را نشان می دهد(چیزی در حدود ۴۰ درصد) و وقتی به نمودار تیرماه توجه شود مشخص است که حجم معاملات سال جاری به نسبت با سال گذشته ۱۱۰ هزار تن کاهش یافته است، یعنی چیزی در حدود ۵۰ درصد کاهش در حجم معاملات و مصرف مواد اولیه پلیمری در صنعت پلاستیک، البته باید به این نکته هم دقت کرد که در سال جاری به دلیل رکود عمیق حاکم بر اقتصاد کشور میل به انجام معاملات غیر شفاف افزایش یافته و بسیاری از مجتمع ها اقدام به فروش خارج از بورس و به صورت کاملا غیر شفاف کرده اند که در نمودار سال جاری وجود ندارد، یعنی ممکن است که حجم معاملات و مصرف مواد اولیه کاهشی به مراتب کمتر از کاهش موجود را تجربه کرده باشد که متاسفانه به میزان آن دسترسی وجود ندارد.

    اما آمار مرداد ماه چیز دیگری را نشان می دهد و امیدواری را برای فعالان بازار نشان می دهد، به گونه ای که حجم معاملات در مرداد ماه ۱۳۹۴،  ۱۴۵ هزار ۷۰۰ تن بوده که در مقایسه با حجم معاملات ۱۷۵ هزار و ۳۰۰ تنی مرداد ماه ۱۳۹۳ کاهشی معادل ۲۹ هزار و ۶۰۰ تن را نشان می دهد و در واقع رشد مصرفی معادل ۲۶ هزار تن را به نسبت با تیر ماه ۱۳۹۴ نشان می دهد.

  همانطور که پیشتر مطرح شده بود با کاهش مجدد قیمت های پایه برای معاملات شهریور، برداشتن سقف ثبت سفارش ماهانه، صعودی شدن قیمت مواد پلیمری در بازارهای جهانی، بالا بودن نرخ دلار در بودجه و در بازار آزاد، افزایش صادرات و تولید صنایع تکمیلی همه و همه باعث افزایش حجم معاملات در شهریور ماه ۱۳۹۴ شدند و این افزایش به حدی بود که حجم معاملات به سال ۱۳۹۳ پیشی گرفته و شاهد ثبت یکی دیگر از بیشترین حجم معاملات مواد پلیمری در کنار اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۴ باشیم.

  در مهر ماه هم اختلاف بین حجم معاملات سال جاری ۱۳ هزار تن از سال گذشته کمتر می باشد که بخشی از آن می تواند به دلیل کاهش ۸۰ هزار تنی حجم عرضه ها در این ماه باشد، مخصوصا که این کاهش عرضه در خصوص کالاهایی رخ داد که مهر ماه فصل اوج مصرف آن ها بود و در صورت عدم کاهش تعمدی عرضه ها می توانست تناژ بیشتری از آن ها به فروش برسد و حال شاهد کاهش حجم عرضه ها به نسبت با مدت مشابه در سال قبل نباشیم.

  در آبان ماه سال ۱۳۹۴ حجم معاملات تنها ۹۵۵ تن از حجم معاملات در آبان ۱۳۹۳ کمتر می باشد و کاهشی بسیار کم و نامحسوس می باشد. این داده بسیار داده ی مهمی برای صنعت پلاستیک و پلیمر می باشد که خود نشان از حفظ وضعیت مشابه با سال گذشته دارد، البته لازم به ذکر است که مورد مشابه در آبان ماه سال ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ رکود شدید حاکم بر بازار پلاستیک و پلیمر می باشد و این حجم معامله برای این بازار حجم کمی می باشد که امید است در آینده شاهد رشد مجدد حجم معاملات و مصرف صنایع تکمیلی باشیم.

  و اما در آذر ماه ۱۳۹۴ یک اتفاق خوب رخ داده است و آن پیشی گرفتن حجم معاملات سال جاری بر سال گذشته است که خود داده بسیار مهمی برای بازار می باشد. حجم معاملات در آذر ماه سال جاری ۴ هزار و ۵۰۰ تن از حجم معاملات در آذر ماه ۱۳۹۳ بیشتر است و نشانه خوبی می باشد.

  در دی ماه ۱۳۹۴ روند روبه رشد مصرف مواد پلیمری در صنایع تکمیلی ادامه یافته و حجم معاملات دی ماه سال جاری چیزی در حدود ۵۹ هزار تن بیشتر از حجم معاملات در دی ماه ۹۳ است که افزایش بسیار محسوسی می باشد و نشان از بهبود اوضاع به نسبت به سال گذشته دارد، هر چند که پیشتر هم ذکر شد که در آذر و دی ماه سال گذشته رکود بسیار شدت گرفته و عامل مهمی چون بالا بودن قیمت های پایه در بازار داخلی ایران به نسبت به بازار های جهانی مانع بزرگی در جهت حجم معاملات بود، البته نباید نقش فروش های خارج از بورس و غیر شفاف در سال گذشته را هم نادیده گرفت.

منبع: انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران