تحلیلگران و رسانه های غربی اعتقاد دارند نشست کمیسیون برجام که با هدف بررسی توافق هسته ای در وین بدون حضور ایالات متحده برگزار شد آزمونی برای سنجش توانایی اتحادیه اروپا در اتخاذ تصمیمی دیپلماتیک و تجاری مستقل از واشنگتن بود.

تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، نخستین جلسه کمیسیون مشترک برجام پس از خروج آمریکا از این توافق بتازگی در وین اتریش برگزار شد. ایران به همراه پنج کشور روسیه، انگلیس، فرانسه، چین و آلمان تلاش کردند تا راه های حفظ توافق هسته ای بدون آمریکا را بررسی کنند. 
در این چارچوب هدف اصلی ایران اتخاذ ضمانت های عینی از اروپا در زمینه ادامه پایبندی و اجرای توافق هسته ای با وجود خروج کاخ سفید از آن است. دیگر اعضای این توافق هم به دنبال راهکاری برای حفظ برجام و منافع اقتصادی بنگاه های خود در مقابل تحریم های ایالات متحده هستند. همچنین آینده فروش نفت ایران و سرنوشت معاملات تجاری و سرمایه گذاری ‌های انجام شده پس از امضای توافق هسته ای از مباحث مورد گفت وگو طرفین بود .

** ضرب الاجل ایران به اروپا
رهبران کشورهای حامی برجام از حدود دوهفته قبل که ترامپ خروج آمریکا را از توافق اعلام کرد بارها از عزم جدی خود برای نجات این توافق سخن گفته اند. تارنمای شبکه تلویزیونی سی.ان.بی.سی آورده است تهران در مقابل این تصمیم اروپا، اعلام کرده است تنها حمایت اتحادیه اروپا کافی نیست و این نهاد باید اقدام عملی تضمین شده را برای حفظ برجام انجام دهد. 
از دیدگاه تهران، بقای برجام به میزان توانایی اتحادیه اروپا در پشتیبانی از بنگاه های اقتصادی این قاره که با ایران همکاری می کنند، بستگی دارد. 
اکنون واشنگتن به شرکت های اروپایی که در ایران سرمایه گذاری هایی را انجام داده اند یا برنامه هایی را برای آینده در نظر گرفته اند، توصیه می کند برای فرار از مجازات های کاخ سفید به فعالیت خود در ایران ادامه ندهند. به همین دلیل «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران به کشورهای اروپایی متذکر شد که موضوع خروج این شرکت ها از ایران با تعهد اتحادیه اروپا در اجرای برجام همخوانی ندارد.
به نوشته این گزارش از زمان لغو تحریم ها ، تهران روزانه حداقل 1 میلیون بشکه نفت خام به اروپا صادر کرده است؛ به همین دلیل خرید نفت از ایران با یورو و معامله مستقیم با بانک مرکزی ایران از جمله راهکارهای بروکسل برای دور زدن تحریم های آمریکا مطرح شده است. همچنین از زمان لغو تحریم ها کشورهای اروپایی با پیش قراولی آلمان، فرانسه و ایتالیا حدود 20 میلیارد دلار سرمایه گذاری را در ایران برنامه ریزی کرده اند که بخشی از آن ها اجرایی شده است. حال اروپا به دنبال حفظ دستاوردهای برجام برای خود است.
خبرگزاری رویترز هم با بیان اینکه تهران به اروپا فشار می آورد تا به برنامه های خود برای حفظ برجام سرعت بخشد، عنوان داشت: ایران و قدرت های بزرگ در این نشست توافق کردند تا هرچه سریع تر نسبت به خروج ترامپ از برجام و برقراری تحریم ها واکنش نشان دهند. ایران برای اروپا تاریخ 31 می (10 خرداد امسال ) را برای اعلام برنامه ها تعیین کرد. 
گرچه این گزارش حفظ برجام را برای اروپا به رغم خروج کاخ سفید از آن سخت دانست اما اضافه کرد ایران و کشورهای اروپایی به دنبال اجرای مقرراتی هستند تا علاوه بر تضمین صادرات نفت ایران، دسترسی این کشور به سیستم پرداخت مالی سوئیفت را هم تسهیل کند. 
با این حال یک دیپلمات اروپایی اجرای این رویه ها را زمانبر دانست و به رویترز خاطر نشان کرد کشورهای اروپایی اگرچه در برخی حوزه ها با ترامپ هم نظر هستند اما تاکید می کنند تحریم ایران و خروج آمریکا از توافق هسته ای شرایط را برای همکاری با ایران و نظارت بر فعالیت های هسته ای تهران سخت می کند. اروپایی ها می گویند تا زمانی که تهران به تعهدات خود عمل می کند آن ها هم توافق را اجرا می کنند.

** آزمون سیاسی و اقتصادی اروپا
بسیاری از رسانه های غربی نشست موافقان برجام در وین را همفکری و ارزیابی دیپلمات های 6 کشور در مورد موانع حفظ برجام توصیف کردند. این دیدار پس از دفاع متحد رهبران اروپایی از ادامه اجرای توافق به وقوع پیوست. 
شبکه تلویزیونی ان.بی.سی عنوان داشت حتی کشورهای اروپایی اکنون با صراحت اعلام می کنند در تلاش هستند تا با روش های گوناگون از تاثیر تحریم های ایالات متحده بر شرکت های اروپایی معامله کننده با ایران جلوگیری کنند. آن ها انتقال پول از طرف دولت ها به بانک مرکزی ایران را هم یکی از گزینه های اصلی خود مطرح می کنند.
یک دیپلمات ارشد اروپایی نیز با انتقاد از سیاست های کاخ سفید اظهار کرد: ما تلاش می کنیم تا به توافقی با ایران برسیم و در این مسیر خیال پردازی هم نمی کنیم. 
روزنامه «گاردین» نیز از ارائه فهرست شرط های ایران برای باقی ماندن در برجام خبر داد که در آن تهران خواستار مجموعه قابل اعتماد و معتبری از پاسخ ها از سوی بروکسل در مقابل تحریم های ترامپ شد. 
این گزارش افزود: ایران نسبت به توانایی و اراده اتحادیه اروپا در زمینه ایجاد «حریم ایمن» برای شرکت های اروپایی در مقابل وزارت خزانه داری آمریکا تردید دارد. به همین دلایل اتحادیه اروپا سه طرح را برای حفاظت از تجارت خود با ایران در دست بررسی دارد. مبادلات یورویی، ارتباط مستقیم با بانک مرکزی ایران و مقابله به مثل اروپا در برابر مجازات های وزارت خزانه داری آمریکا از جمله گزینه های مطرح در میان رهبران اروپا هستند. 
تارنمای تحلیلی THE NEWS INTERNATIONAL نیز در تحلیل برنامه های اروپا نوشت: اتحادیه اروپا به ایران قول داده است به برجام متعهد باقی می ماند اما باید دید اروپا تا چه میزان و زمانی قادر به ادامه این روند است. 
این گزارش با بیان این نکته که اهمیت برجام برای اروپا کمتر از منافع آن برای ایران نبوده است، افزود: برجام باعث شد تا اروپای تشنه انرژی، فرصت سرمایه گذاری نفتی و صنعتی در ایران را کسب کند. ایران هم ترجیح داد تا این معامله ها را با شرکت های اروپایی امضا کند. 
«امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه از جمله رهبران اروپا است که به شدت خواهان حفظ برجام است. وی در سفر به روسیه تاکید کرد که شرکت های اروپایی و از جمله فرانسوی باید این فرصت را داشته باشند که ضمن حضور در بازارهای ایران، به فعالیت های تجاری خود با این کشور ادامه دهند. مکرون تاکید کرد در این چارچوب «اروپا باید حاکمیت و قدرت اقتصادی محکمتری را اعمال کند». 
باید به یاد داشت که اروپا، چین و روسیه برخلاف ایالات متحده، بزرگترین طرف های تجاری تهران هستند که از برجام سود برده اند. به نوشته این گزارش، پرسش این است با وجودی که برای اروپا تجارت با ایران بسیار کمتر از مبادلات قاره سبز با واشنگتن است اما برای اتحادیه اروپا چه مسائلی فراتر از تجارت و اقتصاد مطرح هستند که این چنین از توافق هسته ای حمایت می کند؟ 
شاید همچون تحلیل روزنامه انگلیسی گاردین از نشست اخیر کمیته برجام در وین باید گفت این دیدار «آزمونی برای توانایی دیپلماتیک و تجاری اروپا در زمینه اتخاذ یک سیاست خارجی مستقل از واشنگتن بوده است».