عضو شورای سیاست‌گذاری خودرو معتقد است که «شدت رکودی که ما در این یکی، دو ماه اخیر در بازار خودرو شاهد بودیم، حکایت از مشکلات شدید اقتصادی و انتظار مردم برای کاهش قیمت دارد.»

مریم فکری:

در شرایطی که بازار خودرو به شدت با رکود دست و پنجه نرم می‌کند و خرید خودرو بنا به گفته فعالان بازار، به کمتر از 50 درصد کاهش یافته است، دولت برای تحریک بازار در بسته تازه خود برای خروج از رکود، تصمیم به تحریک تقاضا با پرداخت وام 25 میلیونی خودرو گرفته است.

این وام قرار است از سه روز آینده در اختیار متقاضیان آن قرار گیرد و با روشی که بانک مرکزی در پیش خواهد گرفت، در نهایت مصرف‌کنندگان‌ این امکان را پیدا می‌کنند که تا 80 درصد قیمت خودرو و حداکثر تا 25 میلیون تومان را در یک دوره هفت ساله پرداخت کنند. نرخ مورد نظر برای فروش اقساطی خودرو 16 درصد از طریق نمایندگان مجاز شرکت‌های خودروسازی خواهد بود که براساس آن، اسناد توسط شرکت خودروساز به بانک مربوطه آمده و این بانک با 16 درصد آن را دریافت می‌کند؛ نرخی که بانک مرکزی آن را با 14 درصد در اختیار بانک مربوطه قرار خواهد داد.

در حالی که دولت تصمیم به پرداخت وام برای تحریک تقاضا در بازار خودرو را دارد که کارشناسان عنوان می‌کنند که اثر این وام فقط برای یک دوره کوتاه خواهد بود و به مانند مُسکن عمل خواهد کرد و دوباره بازار به رویه گذشته خود بر خواهد گشت. اما در مقابل، مدافعان این تسهیلات عنوان می‌کنند که پرداخت وام با استقبال خریداران خودرو مواجه خواهد شد. ساسان قربانی، عضو شورای سیاست‌گذاری خودرو در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین عنوان می‌کند: «در شرایط کنونی برای فعال کردن بازار، نیاز به یک محرک است و یکی از قوی‌ترین محرک‌ها که در دنیا نیز مدنظر قرار می‌گیرد، پرداخت وام و تسهیلات است.» وی تاکید می‌کند: «استفاده از این تسهیلات به‌ویژه برای خودروهای داخلی اثر زیادی دارد و بازار را با حرکت و جنب‌وجوش تازه مواجه کند.»

* قرار است از 15 آبان‌ماه پرداخت وام 25 میلیون تومانی خرید خودرو آغاز شود. درباره جزییات این وام توضیح می‌دهید؟

وام 25 میلیونی، تسهیلات خوبی است که قرار است از 15 آبان ماه و سه روز دیگر پرداخت شود و امیدوارم دولت به قول وفا کند. همان‌طور که قبلا اعلام شده، قرار شده این تسهیلات را به متقاضیان خرید خودرو ارائه دهند. البته نباید پرداخت وام به تاخیر بیفتد، زیرا بیان خبر پرداخت تسهیلات و قطعی نبودن موضوع در زمانی که خبر آن را اعلام کردند، یعنی فاصله بین زمان اعلام و اجرای آن، مشکلاتی را در خرید خودرو به وجود آورد. در واقع کسانی که می‌خواهند خودرو خریداری کنند، هم‌اکنون منتظر نشسته‌اند تا از این تسهیلات استفاده کنند که البته کار درستی هم هست. چون به نظر من وام 25 میلیون تومانی نسبت به بهره بانکی‌ای که بانک‌ها دریافت می‌کنند، تسهیلات قابل قبولی برای خرید است.

به‌هرحال قرار است پرداخت وام 25 میلیون تومانی خودرو با سود 16 درصد از 15 آبان‌ماه، یعنی سه روز دیگر آغاز شود که در این طرح، امکان اعطای وام به خودروهایی با ساخت داخل بالای 40 درصد وجود دارد و این خودروها بعد از سه سال امکان خرید و فروش دارند. البته با توجه به اینکه قرار است این وام برای حمایت از تولیدات داخلی پرداخت شود، در نتیجه پرداخت آن به خودروهای مونتاژی صورت نخواهد گرفت.

* شما فکر می‌کنید پرداخت وام 25 میلیونی با وجود کاهش 50 درصدی خرید خودرو، چقدر روی تقاضا در بازار اثر بگذارد. برخی از فعالان بازار خودرو و کارشناسان معتقدند که اثر این وام فقط در حد یک مُسکن خواهد بود و در دوره کوتاه‌مدت روی بازار اثر می‌گذارد، اما در بلندمدت مشکلات صنعت خودرو دوباره پدیدار می‌شود؟

من فکر می‌کنم پرداخت تسهیلات 25 میلیون تومانی در تحریک بازار خودرو تاثیر زیادی داشته باشد. ببینید، سه عامل باعث شد که خرید خودرو کاهش پیدا کند و در بازار خودرو رکود داشته باشیم. اولین عامل، مشکل عمومی اقتصاد کشور بود که در همه حوزه‌ها و بخش‌ها این مشکل را به صورت کاملا محسوس می‌بینیم. دومین عامل، مذاکرات ایران با گروه 1 + 5 و موضوع برجام بود که تاثیر خاص خود را در بازار خودرو گذاشت، زیرا همه انتظار داشتند که با انجام توافق، قیمت‌ها کاهش پیدا کند، اما این‌طور نخواهد بود و حداقل یک‌سال طول می‌کشد که بتوانیم تاثیرات برجام را لمس کنیم. از سوی دیگر، کمپین هم در رکود بازار بی‌تاثیر نبود.

این سه عامل باعث شد که بازار خودرو با رکود مواجه شود. به طور طبیعی در چنین شرایطی برای فعال کردن بازار، نیاز به یک محرک است و یکی از قوی‌ترین محرک‌ها که در دنیا نیز مدنظر قرار می‌گیرد، پرداخت وام و تسهیلات است؛ به‌خصوص در کشورهای صنعتی و توسعه‌یافته و دارای اقتصاد قوی، این تسهیلات با بهره بسیار پایین به متقاضیان پرداخت می‌شود. ولی با وجود همین عدد 16 درصد هم که برای سود وام خودرو اعلام شده، تسهیلات بسیار خوبی است. بر این اساس، آنهایی که می‌خواهند خودرو بخرند، یا خودرو خود را تعویض کنند، یا مدل خودرو خود را تغییر دهند، به طور طبیعی استفاده از این تسهیلات به‌ویژه برای خودروهای داخلی اثر زیادی دارد و بازار را با حرکت و جنب‌وجوش تازه مواجه کند.

* به نظر شما مردم در حال حاضر مشکل نقدینگی و پس‌انداز دارند یا این‌که به دلیل افت شدید کیفیت، دیگر اعتمادی به خودروهای تولید داخل ندارند؟

این میزان و شدت رکودی که ما در این یکی، دو ماه اخیر در بازار خودرو شاهد بودیم، حکایت از مشکلات شدید اقتصادی و انتظار مردم برای کاهش قیمت دارد. مباحث کیفی که لحظه‌ای اتفاق نمی‌افتد که به فرض بگویید امروز کیفیت خودروهای ایرانی یک‌دفعه افت پیدا کرده است. کیفیت خودروهای ایرانی در یک دوره زمانی افت کرده است و یک‌دفعه و به‌صورت لحظه‌ای حادث نمی‌شود.

من اعتقاد دارم ضمن این‌که ما ممکن است مشکلات جدی در حوزه تولید خودرو داشته باشیم، اما در مقایسه با قیمتی که خودروهای ایرانی عرضه می‌شود و نسبت به خودروهای رقیب و چینی، یا اصلا عقب نیستیم، یا این‌که مشکلی هم وجود داشته باشد، قابل برطرف کردن است.

به نظر می‌رسد در حال حاضر شرکت‌های خودروسازی برای ارتقای کیفیت برنامه دارند، بنابراین من اعتقاد دارم که بیشترین عامل نخریدن خودرو، مشکلات اقتصادی است. شما به این نکته هم توجه کنید که در حال حاضر آیا شرایط بازار مسکن مناسب است؟ آیا بازار لوازم خانگی مناسب است؟ آیا بازار منسوجات مناسب است؟ کلا بازار خرید و فروش خوب است؟ شما می‌بینید که در همه حوزه‌ها رکود وجود دارد. پس بخش اصلی رکود صنعت خودرو ربطی به کمپین ندارد. من نمی‌گویم تاثیرگذار نبوده، امان اگر بخواهیم عوامل موثر را در رکود بازارهای مختلف بررسی کنیم، می‌بینیم شرایط اقتصادی مردم بیشترین تاثیر را در بازار خودرو داشته است. دومین مشکلی که در حال حاضر وجود دارد، انتظار کاهش قیمت در جامعه است. مردم فکر می‌کنند با توجه به توافقات صورت گرفته، قیمت‌ها کاهش پیدا خواهد کرد؛ در صورتی که این تفکر درست نیست و من فکر می‌کنم اگر هم تاثیر داشته باشد، زمان می‌برد.

در نتیجه من عامل نخریدن خودرو را مسایل اقتصادی می‌دانم؛ هر چند ایرادات کیفی در صنعت خودرو وجود دارد و خودروسازان باید روی بهبود کیفیت کار کنند.

* هم‌اکنون اعداد و ارقام گوناگونی از تعداد خودروهای انباشته شده در انبار خودروسازان مطرح می‌شود؛ از رقم 6 هزار خودرو اضافی دپو شده در انبار خودروسازان به گفته محمدرضا نجفی‌منش، عضو انجمن قطعه‌سازان تا تعداد 100 هزار خودرو انبار شده بنا به گفته مسوولان دولتی. البته فرهاد بهنیا، عضو انجمن قطعه‌سازان ایران نیز عنوان کرده که هم‌اکنون 120 هزار خودرو در پارکینگ خودروسازان برای عرضه وجود دارد و تقاضایی در بازار نیست. با توجه به این اخبار، چه تعداد خودرو در انبار خودروسازان انباشته شده است؟

ببینید، یک تعداد خودرو وجود دارد، ولی به آن اندازه‌ای نیست که عنوان شده است. چون وقتی تقاضا کاهش پیدا می‌کند، بلافاصله شرکت‌های خودروسازی میزان تولید را متناسب با تقاضا کاهش می‌دهند و تیراژ تولید پایین می‌آید تا تعداد خودروها در انبارها از حد متعارف بالاتر نرود. بنابراین من این اعداد و ارقام نجومی را که عنوان می‌شود، تایید نمی‌کنم.

* دیروز وزیر صنعت، معدن و تجارت از برنامه‌ای برای تولید سه میلیون خودرو در سال خبر داد. به نظر شما در حال حاضر ظرفیت این میزان تولید وجود دارد و آیا بازاری برای این تعداد خودرو وجود دارد؟

این برنامه برای سال 2025 یعنی، یعنی 11 سال دیگر. این برنامه راهبردی صنعت خودرو است و براساس این برنامه، تولید سه میلیون خودرو در سال هدف‌گذاری شده است.