آینده بازار گاز جهان

(چشم انداز ایران در آینده بازار گاز جهان)عنوان سرمقاله امروز روزنامه تجارت به قلم(مجید سلیمی بروجنی)است که در آن می خوانید: دیروز تهران میزبان سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز بود. مجمعی که با پیشنهاد ایران شکل گرفت و دبیرکل آن نیز هم اکنون ایرانی است. با وجود اینکه صاحبان بزرگترین ذخایر گازی جهان یعنی ایران، روسیه و قطر عضو این مجمع هستند، ولی با کمی بررسی متوجه خواهیم شد که این سازمان تاکنون نتوانسته نقش تاثیرگذاری در معادلات بازار انرژی دنیا داشته باشد. 12 عضو اصلی این مجمع نزدیک به 62 درصد ذخایر گازی دنیا را در اختیار دارند و نزدیک به 40 درصد صادرات گاز را مدیریت کرده‌اند. استفاده مکرر از واژه «اوپک گازی» می‌تواند نشان‌‌دهنده شرح وظایف مجمع کشورهای صادرکننده گاز در ذهن مردم و کارشناسان باشد. اما شاید به جرات بتوانیم بگوییم که بازار نفت و گاز فرسنگ‌ها با یکدیگر فاصله دارند. نفت صاحب یک بازار جهانی است و گاز حداکثر صاحب یک بازار منطقه‌ای است. در بازار نفت هرگونه تغییر در عرضه و تقاضا در هر گوشه از جهان می‌تواند واکنش‌های موثری بر بازار بین‌المللی بگذارد. فروش و صادرات گاز بیشتر از طریق احداث خطوط لوله صورت می‌گیرد که مستلزم جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان و بلندمدت مابین کشورهای مبدا و مقصد است و این خود مهم‌ترین دلیل برای تعیین قیمت بین دو کشور است. شاید به همین دلیل باشد که 3 کشور ایران، روسیه و قطر که با همدیگر گاز مورد نیاز حدود 20 کشور اروپا و خاورمیانه را تامین می‌کنند، تاکنون نتوانسته‌اند به یک تصمیم مشترک و جامع در مورد قیمت گاز صادراتی‌شان برسند. به اعتقاد برخی کارشناسان توسعه بازار محموله‌های LNG نقش تعیین کننده‌ای در عملکرد GECFخواهد داشت. این سازمان در سال‌های نخستین حیاتش است و ایران به عنوان پیشگام تاسیس آن می‌تواند با اتخاذ یک دیپلماسی هوشمندانه، نقش پررنگی در معاملات منطقه‌ای و جهانی گاز داشته باشد. در اجلاس امسال روسای ده دولت به همراه وزرای نفت و انرژی‌شان به تهران آمدند. باید بپذیریم که حضور این مهمانان یک موفقیت چشمگیر برای دیپلماسی انرژی کشورمان بوده است. چند ماهی بیشتر از توافق هسته‌ای ایران و غرب نمی‌گذرد و ما آرام آرام شاهد نتایج مثبت اجرای «برجام» هستیم. برگزاری موفقیت‌آمیز این نشست، خود گویای دیپلماسی جدید دولت در حوزه انرژی و مطرح کردن ایران به عنوان یک بازیگر تاثیرگذار در معاملات انرژی منطقه‌ای و جهانی است. امروز حاکمان شیخ نشین‌های خلیج‌فارس و مخصوصا قطر بایستی بپذیرند که تهران با توسعه میادین گازی‌ خود به کمک شرکت‌های غربی، در آینده‌ای نه چندان دور به یک بازیگر قدرتمند تبدیل خواهد شد که بسیاری از کشورهای اروپایی ترجیج خواهند داد گازشان را از ایران خریداری نمایند. ایران، با داشتن 18 درصد کل ذخایر گازی دنیا، صاحب بزرگترین منابع گازی دنیاست. بسیاری از منابع گازی ایران همچنان دست نخورده باقی مانده و این روزها منتظر ورود غول‌های نفتی و گازی دنیا جهت عقد قرارداد و توسعه هستند. دولتمردان ایرانی به دنبال تعامل با دنیا هستند و مطمئنا با فراهم شدن بسترهای سیاسی و اقتصادی، ایران به یکی از حاکمان بزرگ بازار گاز دنیا بدل خواهد شد. از غرب اروپا گرفته تا خاورمیانه و پاکستان و هند و چین، همه و همه چشم انتظار ورود گاز ایران به کشورهایشان هستند. تردیدی نیست که برگزاری نشست سران مجمع کشورهای صادر کننده گاز یک موفقیت دیپلماتیک برای ایران بوده و می‌تواند آغازگر یک راه جدید برای کشورمان باشد. مصرف‌کنندگان گاز طبیعی در اروپا و نیز کشورهای حاشیه‌ خلیج‌فارس می‌توانند جزو برندگان لغو محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های صنعت نفت و گاز ایران باشند. اروپا با وابستگی شدید به گاز وارداتی از روسیه به خصوص پس از بحران اوکراین با ابهامات بسیاری در تامین نیازهای آتی خود به گاز طبیعی مواجه شده است. هرچند آذربایجان و ترکمنستان تلاش می‌کنند خود را به عنوان عرضه‌کنندگانی قابل اتکا برای اروپا معرفی کنند، اما ذخایر گازی باکو در بلندمدت جایگزین قابل اتکایی برای اروپا نیست و درخصوص ترکمنستان نیز تحقق‌پذیرترین خط لوله صادراتی به مقصد اروپا از مسیر ایران است. بر این اساس کمیسیون انرژی و تغییرات اقلیمی اتحادیه اروپا در نشست اخیر خود از ایران به عنوان منبعی جدید برای تامین نیازهای فزاینده اروپا به گاز طبیعی یاد کرده است. این کمیسیون تصریح کرده است ایران امکان تامین سالانه حدود 35 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی به مقاصد اروپایی را دارد. این میزان گاز طبیعی از طریق خط لوله یا گاز طبیعی مایع امکان صدور به بازارهای اروپایی را خواهد داشت. از سوی دیگر اکثر کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس با وجود برخورداری از ذخایر قابل توجه نفت در کوتاه‌مدت و میان‌مدت با کمبود گاز طبیعی برای تامین نیازهای رو به رشد خود برخوردارند. امارات متحده عربی، کویت و عمان از عمده‌ترین مشتریان گاز طبیعی وارداتی از ایران هستند و تاکنون مذاکرات متعددی با مقامات کشورهای مزبور برای تجارت گاز صورت گرفته است که تازه‌ترین آن امضای توافقنامه بین ایران و عمان برای مطالعه خط لوله دریایی صادرات گاز به این کشور بوده است. در صورت تحقق این طرح، عمان می تواند صادرات LNG خود را از طریق گاز طبیعی وارده از ایران به حدود دو برابر میزان فعلی افزایش دهد. ورود ایران به بازار گاز اروپا شانس صادرکنندگان آفریقایی برای توسعه سهم سهم از بازار اروپا را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. ورود ایران به جرگه عرضه کنندگان LNG به اروپا، می‌تواند به عنوان گامی در راستای سیاست تنوع‌سازی منابع تامین انرژی اتحادیه، مورد استقبال کشورهای عضو قرار گرفته و از این طریق ظرفیت چندانی برای توسعه سهم قاره سیاه از تامین LNG قاره سبز باقی نگذارد. ایران نشان داده که عزم خود را جزم کرده تا با یک دیپلماسی قوی، سهم واقعی خود را از بازار به دست آورد. طی چند ماه گذشته شاهد حضور هیات‌های مختلف در تهران و مذاکره جهت ورود به پروژه‌های بزرگ نفت و گاز بوده‌ایم. مردان نفتی ایران با بازنگری در قراردادهای قدیمی به دنبال جذابترکردن حضور در پروژه‌های ایران برای غول‌های نفتی دنیا هستند. اکثر تحلیلگران بین‌المللی انرژی معتقدند که صنعت نفت و گاز ایران طی پنج سال آینده با حضور شرکت‌های بزرگ دنیا متحول خواهد شد و در آینده‌ای نه چندان دور، رقیبان گازی ایران همچون قطر و روسیه به احترام ایران کلاه از سر برخواهند داشت. به امید آن روز...