نگاهی دیگر به «هرندی»

21 مهرماه سال جاری بود که قالیباف، با حضور در شورای شهر تهران، از طرح "ارتقای کیفیت زندگی در محله هرندی" سخن گفت. شاید قالیباف در آن زمان تصور نمی‌کرد که عملی نشدن قول ساماندهی چند ماهه محله پرآسیب هرندی توسط شهرداری باعث شود که حدود یک ماه بعد این مردم خسته و عصبانی، خود به فکر افتاده و به کارتن خواب‌ها حمله کرده و هرندی را به آتش بکشند. اعتیاد، کارتن خوابی، تکدی گری، دزدی، شرارت، فساد فارغ از سن و سال، جنسیت و قومیت در منطقه هرندی بیداد می‌کند این درحالیست که همه این جرائم و آسیب‌ها در بستر بیکاری، مهاجرت، عدم امنیت اجتماعی و با همراهی بیماری‌هایی چون هپاتیت، ایدز، زخم‌های عفونی، سرطان و غیره در این منطقه شایع شده، به طوری که هرندی، این منطقه تهران را به انواع و اقسام آسیب‌های اجتماعی مشهور و به نام کرده است. سالهاست هرندی در آتش اعتیاد و انواع آسیب‌های اجتماعی می‌سوزد، اما به یکباره چه شد که مردم منطقه این طور طغیان کرده و به چادرهای کارتن خواب‌ها حمله و بوستان هرندی را به آتش کشیدند؟ 21 مهرماه سال جاری بود که محمد باقر قالیباف، شهردار تهران با حضور در صحن علنی شورای شهر تهران، از طرح "ارتقای کیفیت زندگی در محله هرندی" سخن گفت. شاید قالیباف در آن زمان تصور نمی‌کرد که قول جمع آوری و ساماندهی چند ماهه و حتی چند هفته‌ای محله پرآسیب هرندی توسط شهرداری با هدف برگرداندن جریان زندگی به منطقه‌ای که مردم آن دیگر تحمل وضعیت موجود را نداشتند و عملی نشدن آن باعث شود که حدود یک ماه بعد این مردم خسته و عصبانی، خود به فکر افتاده و به کارتن خواب‌ها حمله کرده و هرندی را به آتش بکشند. اکنون وقت آن فرارسیده است تا به سوال‌هایی که شاید ذهن بسیار از افراد را درگیر کرده است، پاسخی داده شود؛ وقت آن رسیده تا بدانیم مقصر کیست؟ و چه، هرندی را "هرندی" کرد؟ خدماتی که باعث هجوم کارتن‌خواب‌ها به هرندی شد شارمین میمندی نژاد، موسس جمعیت امداد دانشجویی - مردمی امام علی (ع) در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص اتفاقات محله هرندی عنوان کرد: اگرچه تا کنون اقدامات چشمگیری توسط نهادهای مسئول برای حل معضل کارتن خوابی انجام نشده است، لیکن وقایعی چون آتش سوزی پارک هرندی را نمی توان به نام این نهادها و ارگان‌ها زد؛ بلکه به نظر می رسد این‌ها اقدامات خود کارتن خواب‌هایی است که پاک شده، به موسسات دولتی مراجعه کرده و برای فعالیت‌های NGO محور خود مجوز گرفته‌اند. وی در ادامه ضمن بیان آنکه بیماری اعتیاد همواره حتی پس از بهبود فرد معتاد نیز در وی باقی می‌ماند، گفت: متاسفانه این افراد دچار بیماری اعتیاد بوده و رفتارهایی که در زمینه مبارزه با اعتیاد ایجاد کردند نیز به همین شکل است؛ در برخی موارد نیز علاوه بر آنکه اقدامات آنان غیرکارشناسانه بوده، از صداقت و احترام و انصاف نیز به دور بوده است. میمندی نژاد ادامه داد: NGOهایی سال‌هاست با قدمت‌های 10 تا 20 ساله در منطقه هرندی و یا سایر محلات معضل خیز کشور به صورت کارشناسانه فعالیت می‌کنند اما انعکاس فعالیت آن‌ها هرگز به اندازه موجی که با چند فعالیت سطحی حوزه کارتن‌خوابی ایجاد می‌شود، نبوده است. به نظر می‌رسد این اتفاقات هدفمند باشد و در واقع از همان سیستمی نشات بگیرند که جامعه ایرانی را معتاد می‌خواهد و سیستمی پنهان در صدد سوق دادنِ امکانات مالی و تبلیغاتی به این سمت و سو باشد. وی ادامه داد: این هجمه باعث می‌شود ناگهان مردم با وضعیتی در منطقه هرندی مواجه شوند که هر کسی با یک ظرف غذا خود را به آن منطقه می‌رساند‌؛ به همین دلیل معتقدم این نابسامانی‌ها از شهرداری نشأت نمی‌گیرد. لزوم رصد دقیق فعالیت NGOها میمندی نژاد در ادامه ضمن بیان آنکه شهرداری تهران در خصوص پیدا کردن شریک کاری برای خود دارای مشکلاتی است، گفت: شهرداری تهران و بهزیستی و ستاد مبارزه با مواد مخدر به دنبال مشارکت مردمی برای برنامه‌های خود می گردند؛ برای مثال در زمینه کارتن خوابی در موضوعات اسکان، غذا، لباس، پوشاک و غیره به دنبال ایجاد یک فضای مشارکت اجتماعی هستند، اما معتقدم این همکاری در صورت انتخاب شرکای غلط نه تنها معضل را کاهش نمی‌دهد، بلکه در راستای تثبیت آن معضل خواهد بود. این فعال اجتماعی ادامه داد: برخی از NGOهایی که به محلات پرآسیب هرندی و شوش وارد شده‌اند قدمتی بیشتر از 2 تا 3 سال ندارند و حتی قدمت برخی از آنها به اندازه همان یخچالی است که در منطقه نصب شده است؛ معتقدم این گونه عملکردها باید مجدد و با دقت مورد ارزیابی قرار گیرند. به وضعیت «کارتن خواب پرستی» رسیده‌ایم وی افزود‌: چرا برخی جریانات، سقف یک آسیب به این وخیمی و فلاکت باری را تا این حد ساده و پایین آورده‌اند طوری که امروز به وضعیت «کارتن خواب پرستی» رسیده‌ا‌یم؟ میمندی نژاد تصریح کرد: ایجاد فضای کارتن خواب پرستی در کشور یک ناهنجاری عظیم فرهنگی است که می‌تواند در آینده بحران‌های بسیار زیادی را برای امنیت و فرهنگ جامعه ایجاد کند به همین دلیل فعالیت‌های افرادی که این فضای سهل انگارانه را در جامعه به وجود آورده‌اند باید با دقت مورد کارشناسی قرار گیرد. وی ادامه داد: برای مثال اینکه چند روز در هفته با بهره گرفتن از احساسات مردم به محله هرندی رفته و به زعم اینکه کارتن خواب‌ها فقیرند و پاره‌پوشی آن‌ها ناشی از فقر و گرسنگی آنهاست لذا در میان آن‌ها غذا توزیع کنیم، عملی فوق العاده سطحی است که موضعی مغلطه آمیز را در حوزه معضل اعتیاد تبلیغ و تقویت می‌کند.